كبدی همان زو، یك بازی ایرانی است. اصل و منشاء این بازی بومی و محلی است و این بازی نیاز به قدرت و مهارت داشته و كاملاً ساده و كم خرج می باشد و نیازی به محوطه بزرگ و وسایل بازی ندارد.
این بازی در تمام نقاط ایران معروف و مشهور است و مسابقات كبدی به طور عادی برگزار می شوند. قوانین این بازی با گذشت زمان تغییر و اصلاح گردیده است. كبدی از مسابقات آسیایی سال 1982 به صورت نمایشی و پس از آن جزء مسابقات رسمی بازیهای آسیایی قرار گرفت.
تعریف كبدی :
كبدی در اصل یك بازی ایرانی است و به اسامی مختلف نامیده می شود، این بازی در گیلان شیرین دودو و در خراسان، گلستان و مازندران زو و در سیستان و بلوچستان كبدی نامیده می شود. كبدی یك بازی كم خرج و یك بازی بیرون سالنی و سالنی پرتحرك است كه تركیبی از كشتی و راگبی است. برای گرفتن مهاجم یا فرار از دست حریف در این بازی به مهارت، انعطاف پذیری چابكی، استقامت، حضور ذهن و جرأت نیاز است.
قوانین و مقررات بازی :
- هر تیم شامل 12 بازیكن (7 نفر بازیكن اصلی و 5 نفر بازیكن ذخیره) می باشد.
- تعویض در بازی در مواقع تایم اوت پزشكی و تایم مربی مجاز می باشد و محدودیت تعویض وجود ندارد.
- وقت بازی 2 وقت 20 دقیقه ای می باشد و در صورت تساوی دو تیم در پایان وقت قانونی پنج حمله از سوی دو تیم و اگر باز هم مساوی شدند حمله یك به یك پیگیری می شود، تا تیم برنده مشخص گردد.
- وقت استراحت بین دو نیمه، 5 دقیقه می باشد.
كبدی تحت قوانین و مقررات زیر اجرا می شود:
زمین كبدی :
زمین بازی قطعه زمینی است مسطح با تشك تاتامی با ابعاد 10*12.5 متر برای مردان كه توسط یه خط میانی به دو قسمت تقسیم می شود، هر نیمه از زمین 10 متر عرض و 6 متر و 25 سانتی متر طول دارد كه اندازة هر نیمه برای زنان به عرض 8 متر و طول 5 متر و 50 سانتی متر است. تعاریف خطوط كبدی به شرح ذیل می باشد:
1- مرز : عبارت است از خطوط چهار طرفه محوطه زمین بازی كه به عنوان خطوط مانع در نظر گرفته شده اند، مثل DA/CD/BC/AB كلیه خطوط حداكثر به عرض 5 سانتی متر و از قسمت محوطه زمین بازی تشكیل می شوند.
2- خط میانی: MID LINE : این خط زمین بازی را به دو قسمت (6.25 برای مردان و 5.50 برای زنان) تقسیم می كند به اسم خط میانی یا پیروی. و یا شروع حمله نامیده می شود.
3- لابی LOOBY : هر یك از كناره های زمین بازی به صورت راهرو یا لابی به عرض 1 سانتی متر در نظر گرفته شده است.
4- خط باك یا حمله BAULK : باید از عرض كامل در فاصله 3.75 متر برای زمین مردان و در فاصله 3 متر برای زمین زنان باشد و كلیه خطوط نشان داده شده در شكل باید به طور واضح كشیده شوند و نباید بیشتر از 5 سانتی متر عرض داشته باشند.
5- خط امتیازی BONUS :از خط باك 1 متر و فاصله آن تا انتهای زمین 1.5 متر می باشد.
نكات مهم :
- لازم است در هر طرف زمین به اندازة 4 متر فضای بیرونی در كنار و انتهای خطوط اختصاص داده شود.
- سكوی نشستن SITTING BLOCK : باید در فاصله 2 متر از انتهای خطوط قرار گیرد. این سكو باید به شكل مستطیل 8*1 متر برای مردان و 6*1 متر برای زنان باشد. در صورت عدم امكان فراهم ساختن سكو با چنین ابعادی، داور می تواند در مورد علامت گذاری و تعیین محل مناسب سكوهای محل نشستن تصمیم گیری نماید.
- كبدی گفتن: با صدای بلند و واضح، باید كلمه كبدی را به طور ممتد بازیكن مهاجم تكرار كند.
- مهاجم: كسی است كه وارد میدان حریف می گردد مهاجم قبل از اینكه به زمین یا میدان حریف برسد باید شروع به كبدی گفتن بكند.
- حریف: هر یك از بازیكنان یك گروه كه در محوطه زمین خود در مقابل گروه مهاجم در طرف دیگر زمین قرار می گیرند، حریف یا طرف مخالف گروه دیگر محسوب می گردند.
- قطع: قطع كردن صدای كبدی كلمه (كبدی كبدی) یا نفس گیری در طی بازی به معنی قطع كردن محسوب می گردد. این عمل باید به طور ممتد كبدی ـ كبدی شروع شده و ادامه یابد تا زمانیكه مهاجم به زمین خود برگردد.
- موفق شدن: در صورتیكه مهاجم بدون نقض قوانین بازی با حریف تماس پیدا كند یا اگر قسمتی از بدن حریف با قسمتی از بدن مهاجم تماس پیدا كند و سپس مهاجم با زمین خود تماس پیدا كند، مهاجم موفق به كسب امتیاز شده است.
- متوقف ساختن مهاجم: در صورتیكه حریفان یا حریف بدون نقض قوانین بازی مهاجم را نگه داشته و او را در زمین خود متوقف سازند و به مهاجم اجازه رسیدن به زمینش را ندهند تا وی نتواند بازی را ادامه دهد، مهاجم متوقف شده شناخته می شود و یك امتیاز را از دست می دهد.
- صحیح رسیدن به زمین: در صورتیكه مهاجم پس از عبور از خط میانی، با هریك از اعضای بدن با زمین خود تماس پیدا كند و قوانین بازی را نیز نقض نكرده باشد و بازی را ادامه داده باشد وی صحیح به زمین خود رسیده است.
- چنانچه مهاجم خط امتیازی را رد كند یك امتیاز می گیرد.
- تماس پیدا كردن: منظور از تماس پیدا كردن تماس مهاجم با حریفان یا لباس، كفش و مو یا هر یك از وسایل یا اعضای بدن آنها می باشد.
- درگیری: هنگامی كه مهاجم با حریف یا حریف با مهاجم تماس پیدا كند درگیری آغاز می گردد.
- حمله: هنگامی كه مهاجم وارد زمین حریف می شود حمله آغاز شده است.
- حمله موفق: اگر مهاجم حداقل یكبار هنگام زمان حمله از خط 3.75 متری (باك) عبور نماید و به زمین خود برگردد، حمله موفقیت آمیز انجام شده است.