مرگ
قوانینی که امروزه بر فاصلهٔ بین مرگ پاپ و انتخاب جانشین حاکم هستند، از زمان ژان پل دوم (۱۹۹۶) به جای مانده‌اند. در طول مدت خالی بودن کرسی، انجمن کاردینالها که از نصیحت گران اصلی پاپ تشکیل شده‌است. مسئول اداره کردن کلیسا و واتیکان هستند. هرچند قانون کلیسا صراحتاً کاردینالها را از اداره کردن کلیسا منع می‌کند. اگر نیاز به تصدیق پاپ در تصمیمی باشد، صبر می‌کنند تا پاپ جدید انتخاب شده و مشغول به کار شود.
مدت زیادی تقاضا می‌شد که کاردینال پرده دار در مراسم رسمی، مرگ پاپ را با زدن سه ضربهٔ آرام با چکش نقره‌ای به سر پاپ اسبق اعلام کند و سه بار اسمش را صدا بزند، هرچند این عمل هیچگاه انجام نشده‌است. توافق شده‌است که اگر روزی این مراسم انجام شد. پس از مرگ ژان پل دوم باشد. سپس کاردینال پرده دار، حلقهٔ فیشرمن را برمی‌دارد. معمولاً حلقه در دست راست پاپ است؛ ولی در مورد پاپ پل ششم، در یکسال پایانی عمرش حلقه را دست نکرده بود.
ممکن است به دلایل درمانی نیز حلقه خارج شده باشد. سپس پرده دار حلقه را در حضور سایر کاردینالها به دو نیم تقسیم می‌کند. مهر مخصوص پاپ از بین می‌رود تا مجدداً مورد استفاده قرار نگیرد و آپارتمان شخصی او نیز مهر و موم می‌شود. بدن چند روزی در واتیکان می‌ماند و سپس از طریق راه سری از کلیسا به کلیسای جامع برده می‌شود و در آنجا دفن می‌شود، در حالیکه پاپهای قرن ۲۰ در کلیسای سنت پیتر دفن می‌شدند. سپس مراسم سوگواری به مدت ۹ روز انجام می‌شود.
استعفا
طبق قوانین کشور واتیکان اگر پاپ از مسئولیت خود استعفا دهد، باید اعتبار آن و آزادانه بودن و آشکار بودن آن بررسی شود. طبق قانون واتیکان هیچ مرجعی حق رد کردن استعفای پاپ را ندارد.
پاپ سلستین پنجم در سال ۱۲۹۴ و پاپ گریگوری هفتم در سال ۱۴۰۹ از این حق استفاده کردند و گریگوری هفتم آخرین پاپی است که این کار را کرده‌است. در ژوئیه ۲۰۰۲، پاپ ژان پل دوم نامه‌ای به روزنامهٔ میلان Corriere della Sera فرستاد و توطئه برای استعفای خود را قاطعانه انکار کرد.
پاپ ژان پل دوم استعفا نداد. او در ۲ آوریل ۲۰۰۵ پس از دورهٔ طولانی بیماری دار فانی را وداع گفت و در ۸ آوریل ۲۰۰۵ به خاک سپرده شد. پس از مرگ او در وصیتنامه اش نوشته بود که از او خواسته بودند که در سال ۲۰۰۰ و در نزدیک ۸۰ سالگی استعفا بدهد. هرچند این قسمت وصیتنامه واضح نیست و تعابیر متفاوتی از آن می‌شود. در مارس ۲۰۱۳ پاپ بندیکت شانزدهم از سمت خود استعفا داد.
