Loading...
شما از نسخه قدیمی این مرورگر استفاده میکنید. این نسخه دارای مشکلات امنیتی بسیاری است و نمی تواند تمامی ویژگی های این وبسایت و دیگر وبسایت ها را به خوبی نمایش دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه به روز رسانی مرورگر اینجا کلیک کنید.

خلاصه ای از کتاب حماسه حسینی، اثر استاد شهید مرتضی مطهری (قسمت آخر)

خلاصه ای از کتاب حماسه حسینی، اثر استاد شهید مرتضی مطهری (قسمت آخر)

اگر از روز عاشورا به عنوان غمبارترین روز تاریخ یادکنیم، به درستی که حرفی به گزاف نگفته ایم.

 32)- چگونه شد که حُربن یزید ریاحی به لشکر امام حسین(ع) پیوست؟

اگر حساب می کردند بعد از عمر سعد، شخصیت دوم در این لشکر دشمن کیست، غیر از حُربن یزید ریاحی کسی نبود. مرد بسیار با شخصیتی بود.  به علاوه، اولین کسی بود که با هزار  سوار مأمور این کار شده بود؛ ولی نیرو و جاذبه و ایمان و عمل، امر به معروف عملی حسین بن علی(ع) حربن یزید را – که روز اول شمشیر و به روی امام(ع) کشیده بود – وادار به تسلیم کرد، توبه کرد، جزء «التائبون» شد.

 

33)- حد و مرز امر به معروف و نهی از منکر در هر مسئله ای چگونه است؟

امر به معروف و نهی از منکر در مسائل بزرگ مرز نمی شناسد. هیچ چیزی، هیچ امر محترمی نمی تواند با امر به معروف و نهی از منکر برابری کند، نمی تواند جلویش را بگیرد. این اصل، دایر مدار این است که موضوع امر به معروف و نهی از منکر چیست.

 

34)- کارنامه ما در امر به معروف و نهی از منکر چگونه است؟

متأسفانه کارنامه ی ما مسلمین در این زمینه درخشان نیست. از آن نظر کارنامه ی درخشانی نیست که اولاً ما آن حساسیتی را که اسلام در این زمینه دارد، نداریم؛ یعنی آن اهمیتی را که اسلام به این موضوع داده است، درک نکرده ایم، و ثانیاً در حدودی هم که به حساب و خیال خودمان به اهمیت این موضوع پی برده ایم، واجد شرایط آن نبوده ایم.

 

35)- بیشتر اصحاب امام حسین(ع) در کجا به حضرت ملحق شدند؟

اصحابی که از مدینه با حضرت آمدند، خیلی کم بودند؛ شاید به بیست نفر نمی رسیدند، چون یک عده در بین راه جدا شدند و رفتند.

بسیاری از آن هفتاد و دو نفر در کربلا ملحق شدند و باز بسیاری از آن ها از لشکر عمر سعد جدا شده و به سپاه ابا عبدالله(ع) ملحق شدند؛ از جمله بعضی از آن ها کسانی بودند که وقتی از کنار این خیمه عبور می کردند، صدای زمزمه ی عالی و زیبایی را می شنیدند؛ صدای تلاوت قرآن، ذکر خدا، ذکر رکوع، ذکر سجود، سوره ی حمد، سوره های دیگر، این صدا این ها را جذب می کرد و اثر می بخشید؛ یعنی ابا عبدالله(ع) و اصحابش از هرگونه وسیله ای که از آن بهتر می شد استفاده کرد، استفاده کردند.

 

36)- جایگاه آیه ی 111 سوره ی توبه در کربلا کجاست؟

حادثه ی کربلا خودش یک نمایش از سربازان اسلام است؛ اما نه نمایشی که صرفاً نمایش یعنی صورت سازی باشد، آدمک هایی درست کنند و صورتی بسازند، ولی در واقع حقیقت نداشته باشد. مثلاً آیه ی «إنَّ اللهَ اشتری مِنَ المُؤمِنینَ أنفُسَهُم وَ أموالَهُمُ بِأنَّ لَهُمُ الجَنَّهَ» در حادثه ی کربلا خودش را در عمل نشان می دهد و همچنین آیات دیگر قرآن.

 

37)- شما نقش افراد و گروهای مختلف را در حادثه ی کربلا چگونه می بینید؟

ما در حادثه ی کربلا به جریان عجیبی برخورد می کنیم و آن این که می بینیم در این حادثه؛ مرد نقش دارد، زن نقش دارد، پیر و جوان و کودک نقش دارند، سفید و سیاه نقش دارند، عرب و غیر عرب نقش دارند، طبقات و جنبه های مختلف نقش دارند؛ گویی اساساً در قضا و قدر الهی مقدر شده است که نقش های مختلف از طرف طبقات مختلف ایفا بشود؛ یعنی اسلام نشان داده بشود.

 

38)- مسئله ی توحید چگونه در حادثه ی کربلا تجلی پیدا می کند؟

برای نشان دادن جنبه ی توحیدی و عرفانی، جنبه ی پاکباختگی در راه خدا و ماسوای خدا را هیچ انگاشتن، شاید همان دو جمله ی ابا عبدالله(ع) در اولین خطبه هایی که انشاء فرمود (یعنی خطبه ای که در مکه ایراد کرد) کافی نباشد. سخنش این بود: «رضی الله و الله رضانا اهل البت»؛ ما اهل لبت از خودمان پسند نداریم؛ ما آنچه را می پسندیم که خدا برای ما پسندیده باشدف هر راهی را که خدا برای ما معین کرده است، ما همان را می پسندیم.

 

39)- نقش مردان و زنان در واقعه ی کربلا چگونه است؟

تاریخ کربلا، یک تاریخ و حادثه ی مذکر – مونث است؛ حادثه ای است که مرد و زن هر دو در آن نقش دارند؛ ولی مرد در حد خودش و زن در مدار خودش، معجزه ی اسلام این هاست؛ می خواهد دنیای امروز بپذیرد، می خواهد – به جهنم – نپذیرد؛ آینده خواهد پذیرفت. ابا عبدالله(ع) اهل بیت خودش را حرکت می دهد، برای این که در این تاریخ عظیم رسالتی را انجام دهند، برای این که نقش مستقیمی در ساختن این تاریخ عظیم داشته باشند، با قافله سالاری زینب(ع)، بدون آن که از مدار خودشان خارج بشوند.

 

40)- آیا یزید برای جنایات خودش فکری اندیشیده بود؟

دستگاه یزید نمی توانست بدون یک پشتوانه ی فکری و اعتمادی، یا لااقل بدون آن که اعتقادات موجود مردم را توجیه کرده باشد، کارش را انجام بدهد. خیال نکنید آن ها اینقدر احمق بودند که بگویند سرها سر نیزه، گور پدر مردم و افکار شان؛ بلکه در هر حال در مقام اغفال افکار مردم و القای یک سلسله افکار و اندیشه ها بودند، تا فکر مردم قانع بشوند که وضع موجود بهترین وضع است و باید همین طور باشد؛ البته در میان یک عده مردم مذهبی، باید آن فکر رنگ و صورت مذهبی داشته باشد. چرا از شریح قاضی استمداد می کنند؟ برای اغناء فکر مردم تا به فکر مردم، رنگ بدهند و دادند.

 

41)- جواب امام حسین(ع) به افرادی که او را از رفتن به کربلا منع می کردند، چه بود؟

امام حسین(ع) را قریب و بعید و خویش و بیگانه منع می کردند و راه بیان خودشان را ذکر می کردند (بی وفایی و عذر مردم کوفه). عجیب این است که امام منطق آن ها را رد نمی کرد، ولی از کلمات جوابیه و مخصوصاً خطابه های مکه و کربلا و بین راه، معلوم می شود که امام حسین(ع) منطقی داشته وسیع تر از آن منطق های محدودو آن منطق ها بر محور حفظ جان و فرزندان و سلامت دور می زد، و منطق امام بر حفظ دین و ایمان و عقیده.

 

42)- شما علت مبارزه ی شدید امویان و در رأس آن ها ابو سفیان را با اسلام و قرآن چه می دانید؟

دو علت داشت: یکی رقابت نژادی که در سه نسل متوالی متراکم شده بود، دوم تباین قوانین اسلامی با نظام اجتماعی رؤسای قریش؛ مخصوصاً اموی ها که اسلام بر هم زننده ی آن زندگانی بود و قرآن این را اصلی کلی می داند. در سوره ی سباّ می فرماید: «وَ ما أرسَلنا فی قَریَهِ مِن نَذیرِ إلاَ قالَ مُترَفُوها...» در سوره های زخرف، واقعه، مؤمنون و هود نیز همین مطلب هست. گذشته از همه ی این ها، مزاج و طینت آن ها طینتی منفعت پرست و مادی بود در این گونه مزاج های روحی، تعلیمات الهی و ربانی اثر ندارد و این ربطی به باهوشی و بی هوشی آنها ندارد. کسی به تعلیمات الهی اذعان پیدا می کند که در وجود خودش پرتوی از شرافت و علوّ نفس و بزرگواری موجود باشد؛ نوری و حیاتی و هدایتی در خمیره ی خودش موجود باشد.

 

43)- اصلاً دلیل قیام امام حسین(ع) چه بود؟

سؤال این که چرا امام حسین(ع) قیام کرد، درست مثل این است که بگوییم چرا پیغمبر اکرم(ص) در مکه قیام کرد و با قریش سازش نکرد؟ و یا چرا علی مرتضی(ع) اینقدر رنج حمایت پیغمبر(ص) را در بدر و حنین و احد و احزاب و لیله البیت متحمل شد؟ و یا چرا ابراهیم(ع) یک تنه در مقابل قدرت عظیم نمرود قیام کرد؟ چرا موسی(ع) در حالی که جز برادرش هارون(ع) کسی نداشت، به دربار رفت؟

معنای این چرا، این است که امام حسین(ع) وقتی قیامش موجه بود که جنگی و سپاهی برابر با یزید داشته باشد و حال آن که اگر امام حسین(ع) سپاهی برابر با یزید می داشت و در اجتماعی قیام می کرد که مردم دو دسته بودند و دو صف عظیم را تشکیل می دادند و امام حسین(ع) در جلوی یک صف بود، قیام حسینی یک قیام مقدس و جاویدان نبود. این چراها، در همه ی قیام های مقدس و تاریخی هست.

 

44)- جهالت مردم در زمان امام حسین(ع) از چه نوعی بود؟ آیا منظور همان بی سوادی است؟

مقصود از جهالت مردم، این نبود که چون مردم بی سواد بودند و درس نخوانده بودند،مرتکب چنین عملی شدند و اگر درس خوانده و تحصیلی کرده می بودند، نمی کردند؛ نه! در اصطلاح دین، «جهالت» بیشتر در مقابل «عقل» گفته می شود و مقصود آن تنبه عقلی است که مردم لاید داشته باشند و به عبارت دیگر، قوه ی تجزیه و تحلیل قضایای شهود و تطبیق کلیات بر جزئیات است و این چندان ربطی به سواد و بی سوادی ندارد. علم، حفظ و ضبط کلیات است و عقل قوه ی تحلیل است.

به عبارت دیگر، امام حسین(ع) شهید فراموش کاری مردم شد؛ زیرا مردم اگر در تاریخ پنجاه شصت ساله ی خودشان فکر می کردند و قوه ی تنبه و استنتاج و عبرت گیری در آن ها می بود و به تعبیر سید الشهدا(ع) که فرمود: «ارجعوا الی عقولکم»، اگر به عقل و تجربه ی پنجاه شصت ساله ی خود رجوع می کردند و جنایت های ابوسفیان و معاویه و زیاد در کوفه و خاندان اموی را اصولاً فراموش نمی کردند و گول ظاهر فعلی معاویه را – که دم زدن از دین به خاطر منافع شخصی است – نمی خوردند و عمیق فکر می کردند و حساب می کردند آیا حسین(ع) برای دین و دنیای آن ها بهتر بود، یا یزید و معاویه و عبیدالله، هرگز چنین جنایتی واقع نمی شد.

 

45)- آیا به طور خلاصه عوامل شهادت امام حسین(ع) را بیان می فرمایید؟

امام حسین(ع)  را طمع مُلک ری و طمع پول، که خولی گفت: «جئتک بغنی الدهر» و رشوه ی رؤسا «اما رؤساؤهم فقد اعظمت رشوتهم و مُلئت غرائزهم» و جبن و مرعوبیت عامه و میل به جبران محبت یزید (که ابن زیاد می خواست کدورت یزید را از پدرش که در ولایتعهدی یزید تعلل کرد، جبران کند) و خبث ذاتی شهر و مستی و غرور و بدبختی و سبک سری شخص یزید و از همه بالاتر، فراموش کاری عامه ی مردم که مسلمان بودند و معتقد و سیری به تاریخ شصت ساله ی خود نمی کردند و سابقه ها را فراموش کردند و گول ظاهر را می خوردند. شهید کرد.

 

46)- چرا لقب «سیدالشهدا» به حضرت امام حسین(ع) داده شد؟

قبلاً لقب «سیدالشهدا» از آن حمزه عموی پیامبر اکرم(ص) بود و بعد به الا عبدالله(ع) اختصاص داده شد. وضع اصحاب اباعبدالله(ع) هم طوری بود که بر همه ی شهدای پیشین سبقت گرفت و خود اباعبدالله فرمود: «انی لا اعلم اصحابا اوفی و لا خیراً من اصحابی و لا اهل بیت اوصل و لا افضل من اهل بیتی» اصحاب اباعبدالله(ع) هم از طرف دوست آزاد بودند هم از طرف دشمن، خود اباعبدالله(ع) فرمود: آن ها به غیر من کاری ندارند و خودش هم شخصاً اجازه ی رفتن به آن ها داد و فرمود: از تاریکی شب استفاده کنید؛ سر را هم پایین انداخت که تلاقی نگاه ها موجب حیای آن ها نشود.

 

47)- اگر بخواهیم مقایسه ای بین شهدای بدر و صفین با شهدای کربلا انجام بدهیم، آن مقایسه چگونه است؟

اصحاب حسین(ع) بر بدریون پیغمبر(ص) و صفینیون علی(ع) ترجیح دارند؛ همان طوری که اصحاب عمر سعد هم بر بدریون ابو سفیان و صفینیون معاویه در شقاوت مزیت داشتند، چون این ها مثل بدریون ابوسفیان طبق عقیده و عادت جنگ نمی کردند و مانند صفینیون معاویه هم مسئله ای مانند قتل عثمان اسباب اشتباهشان نشده بود. این ها در حالی جنایت می کردند که ندای دل و فریاد وجدانشان بر خلاف بود «قلوبهم معک و سیوفهم علیک». این ها گریه می کردند و فرمان قتل می دادند، اشک می ریختند و گوشواره از گوش فرزندان امام حسین(ع) می کشیدند، می لرزیدند و آهنگ بریدن سر حسین(ع) داشتند.

 

48)- آیا علت قیام نکردن امام حسین(ع) در زمان معاویه، موضوع صلح امام حسن(ع) بود یا دلیل دیگری داشت؟

سر عدم قیام سیدالشهدا(ع) این بود که انتظار فرصت بهتر و بیشتری را می کشید. اسلام، تاکتیک و انتظار فرصت بهتر را جایز، بلکه واجب می داند. مسلماً فرصت بعد از مردن معاویه، از زمان معاویه بهتر بود. امام در زمان خود معاویه نیز ساکت نبود، دائماً اعتراض می کرد، به وسیله ی نامه که به معاویه نوشت، حضوراً با او محاجّه کرد. اکابر مسلمین را جمع کرد و با آن ها صحبت کرد. برای قیام به سیف، بهترین وقت را این دانست که صبر کند معاویه بمیرد. امام قطع داشت که معاویه، یزید را نصب کرده و بعد از مردن معاویه، مردم را به اطلعت از یزید دعوت خواهند کرد. علیهذا از نظر امام (ع) خلافت یزید چیز تازه و غیر مترقبی نبود.

 

49)- به نظر شما یکی از برجسته ترین آثار قیام حضرت سیدالشهدا(ع) چه مسئله ای است؟

یکی از بزرگ ترین آثار قیام حسینی، این بود که مجزا کرد بین قیام علیه خلفا و قیام علیه اسلام را. همان طوری که قبلاً گفتیم، اگر امام حسین(ع) علیه یزید قیام نمی کرد، ممکن بود خراب کاری ها و سوء ساست یزید منجر به قیامی از سوی عناصری بشود که به اسلام هم علاقه نداشتند. اکنون می گوییم اگر چه در تاریخ اسلام قیام های زیادی می بینیم که علیه خافاست و در عین حال جنبه ی حمایت از اسلام را دارد (مثل قیام ایرانیان علیه امویان)، ولی باید دانست که این امام حسین(ع) بود که اولین بار قیام دسته جمعی مسلحانه علیه دستگاه خلافت کرد و او بود که حساب اسلام را از حساب متصدیان امر جدا کرد، بلکه راه قیام علیه دستگاه را از نظر اسلامی باز کرد و قیام آن حضرت نمونه و سرمشق دیگران قرار گرفت؛ دیگر نقش خلفا به عنوان حامیان اسلام باطل شد؛ اسلام در طرف مخالف قرار گرفت.

 

50)- ویژگی های حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا چه بود؟

صفاتی که از اباعبدالله(ع) در روز عاشورا ظهور کرد، عبارت بود از:1- شجاعت بدنی؛ 2- قوت قلب و شجاعت روحی؛ 3- ایمان کامل به خدا و پیغمبر و اسلام؛ 4- صبر و تحمل عجیب؛ 5- رضا و تسلیم؛ 6- حفظ تعادل و هیجان بیجا نکردن و یک سخن سبک نگفتن، نه خودش و نه اصحابش؛ 7- کرم و بزرگواری و گذشت؛ 8- فداکاری و فدا کردن.

 

51)- الهام بخش ما در این عصر از حادثه ی عظیم عاشورا چیست؟

آنچه امروز به ما الهام می بخشد، قلم های کسانی که اسلام را روی کاغذها توصیف کرده اند نیست؛ بلکه قلم های کسانی است که با خون خود خطوط برجسته ی اسلام را بر روی بدن های خودشان، بر پیشانی شان، بر فرق شکافته شان، «و قتل فی محرابه لشده عدله»، بر روی دانه دانه موهای مقدس محاسن شان، بر روی سینه و قلب شان، بر پیشانی شکسته شان، بر دندان شکسته شان، بر رگ های گردن شان نوشته اند.

 

برای شرکت در مسابقه و پاسخ به سوالات وارد سایت شوید اگر عضو نیستید ثبت نام کنید


یادبان، نکوداشت یاد رفتگان

ارسال نظر

اطلاع رسانی

کافه خوندنی

مقاله بخوانید، جایزه نقدی بگیرید

از اول خرداد 1400

هر هفته 10 جایزه

100 هزار تومانی و 5 جایزه 200 هزار تومانی

هر ماه یک جایزه یک میلیون تومانی

و 2 جایزه 500 هزار تومانی

برای ثبت نام کلیک کنید

اعضا سایت، برای ورود کلیک کنید . . . 

 

اطلاع رسانی

آمار

  • بازدید امروز: 3417
  • بازدید دیروز: 1940
  • بازدید کل: 22922356