کشتی یکی از قدیمی‌ترین و فراگیرترین ورزش‌های دنیا است و احتمالاً در دوران ماقبل تاریخ با تغییر شکل در جنگ‌های تن‌به‌تن و جایگزین کردن مرگ یا صدمات شدید با یک پیروزی نمادین ایجاد شده‌است. شواهد بسیاری از حضور کشتی در تمامی تمدن‌های آغازین بشری وجود دارد. البته اولین بار در یونان باستان به یک ورزش واقعی تبدیل و در سال ۷۰۴ پ.م وارد المپیک شد، در المپیک باستان قهرمان کشتی پس از قهرمان پرتاب دیسک مهمترین پهلوان یونان شمرده می‌شد، داستان رقابت اودیسه و آژاکس که هومر در ایلیاد روایت کرده‌است از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین داستان‌های مربوط به کشتی است.
زمان مسابقه کشتی آزاد و فرنگی
طبق قوانین بین‌المللی زمان مسابقه کشتی آزاد و فرنگی برای بزرگسالان امید و جوانان یک زمان 5 دقیقه‌ای و برای نوجوانان یک زمان 4 دقیقه‌ای تعیین شده است. در صورتیکه دو کشتی‌گیر در وقت قانونی از نظر امتیاز مساوی شدند بلافاصله کشتی به وقت اضافه 3 دقیقه‌ای کشیده خواهد شد و کشتی‌گیر برنده طبق قانون فیلا مشخص می‌شود.
سبک‌های متنوعی از کشتی در کشورهای مختلف دنیا تمرین می‌شود. از مهمترین سبک‌های ملی و محلی کشتی می‌توان به انواع کشتی با کمربند شامل گلیما در ایسلند، شوینگن در سوئیس، گوراش در آسیای میانه و نیز سومو و جوجیتسو در ژاپن و سامبو در روسیه اشاره کرد.
تقریباً تمام کشورهای دنیا دو سبک المپیکی کشتی یعنی کشتی فرنگی و کشتی آزاد را پذیرفته‌اند، تفاوت این دو در آن است که در کشتی فرنگی، که بیشتر در اروپای قاره‌ای محبوب است، گرفتن پائین کمر و استفاده از پا ممنوع است اما در کشتی آزاد کشتی‌گیران اجازه همین اعمال را دارند. مسابقات این دو رشته زیرنظر فدراسیون بین‌المللی کشتی (فیلا) برگزار می‌شود.
نحوه برد و باخت
1- ضربه فنی: در این حالت کشتی‌گیر برنده در جدول مسابقات 4 امتیاز و بازنده 0 امتیاز خواهد گرفت.
2- در صورتیکه کشتی‌گیری حریف خود را با اختلاف 10 امتیاز ببرد به برنده 4 امتیاز و به بازنده اگر امتیاز فنی داشته باشد 1 امتیاز و اگر امتیاز فنی نداشته باشد 0 امتیاز تعلق می‌گیرد.
3- در صورتیکه کشتی‌گیری حریف خود را با اختلاف کمتر از 10 امتیاز ببرد به برنده 3 امتیاز و به بازنده 1 امتیاز در جدول تعلق خواهد گرفت .ولی اگر کشتی‌گیر بازنده امتیاز فنی نداشته باشد به برنده 3 امتیاز و به بازنده 0 امتیاز تعلق خواهد گرفت.
مصدومیت و ادامه ندادن به بازی:
حاضر نشدن به کشتی و اعمال خلاف مقررات انجام دادن موجب می‌شود که به برنده 4 امتیاز و به بازنده 0 امتیاز داده شود. اگر کشتی‌گیر در مسابقه 3 اخطاره شود کشتی بلافاصله قطع و در این حالت برنده 4 امتیاز و بازنده 0 امتیاز می‌گیرد.
توضیح اینکه :
کلیه مسابقات رسمی در هر وزن به صورت یک حذفی و طبق مقررات فیلا برگزار خواهد شد.
نام:
نام کشتی از کمربندی به نام "کُشتی" گرفته شده که پارسیان و زرتشتیان هنگام غروب آفتاب به کمر خود می‌بستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن می‌پرداختند. کشتی گرفتن به معنی کمر یکدیگر را گرفتن است. اصل آن در زبان پهلوی، کُستیک و در زبان فارسی دری گُشتی خوانده می‌شود.
این کمربند که زرتشتیان آن را «بندرین» نیز می‌نامند، کمربندی است با ۷۲ نخ که از پشم گوسفند توسط زن موبدی بافته می‌شود. ۷۲ نخ به شش رشته تقسیم می‌گردد و هر دسته دوازده نخ دارد. هفتاد و دو اشاره دارد به هفتاد و دو فصل یسنا (یکی از بخش‌های اوستا) و دوازده به دوازده ماه سال و شش اشاره دارد به شش گاهنبار (حبش‌های دینی سال). کستی را سه بار بر کمر می‌بستند که یادآور سه اصل زرتشت یعنی «گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک» بود.
انواع كشتي‌هاي محلي در ايران:
کشتی پهلوانی یا زورخانه‌ای: در سراسر ایران
کشتی لوچو: از ورزش‌های محبوب روستاهای مازندران است و چون جایزه کشتی‌گیران را بر نوک یک چوب در وسط میدان آویزان می‌کنند به آن لوچو گویند. جایزه؛ قواره پارچه، شال و ترمه و گاهی گاو یا گوسفند است که به همان چوب وسط میدان بسته می‌شود.
کشتی با چوخه: این کشتی در سراسر خراسان به ویژه قوچان، فریمان و اسفراین، رواج دارد و در فضای آزاد به اجرا در می‌آید.
کشتی گیله‌مردی: این کشتی در استان گیلان رواج دارد. در این کشتی هر جای بدن حریف با زمین تماس پیدا کند شکست خورده است. در این کشتی، علاوه بر فنون کشتی از ضربات مشت نیز استفاده می‌شود. و کشتی‌گیران گیله‌مرد تنها یک شلوار تنگ استفاده می‌کنند و جایزه آن گاو، گوسفند، پارچه و... است.
کشتی چوخه در خراسان
کشتی زوران پاتوله در کردستان
کشتی لری در لرستان
کشتی جنگ (یا زوران) در منطقه الیگودرز
کشتی بغل به بغل در قزوین
کشتی عاشیرما در آذربایجان شرقی
کشتی گوراش یا ترکمنی در مناطق ترکمن‌نشین
کشتی عربی در میان ایلات و عشایر خوزستان
کشتی کمربندی در استان اصفهان
کشتی لشکرکشی در استان یزد
کشتی کج گردان در سیستان و بلوچستان به ویژه در روستاهای شهرستان زابل
کشتی دسته بغل در استان فارس بویژه منطقه ارسنجان
کشتی کمری در آذربایجان و ترک‌های قزلباش
كشتي آزاد
کشتی آزاد یکی از روش‌های کشتی گرفتن است که در سراسر دنیا تمرین می‌شود و به همراه کشتی فرنگی یکی از دو سبک کشتی است که در بازی‌های المپیک برگزار می‌شود. منشأ اصلی کشتی آزاد در کشتی کَچ اَز کَچ کَن و کشتی کچ است که در سدۀ ۱۹ میلادی در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا توسعه یافت و یکی از سرگرمی‌های جذاب و مردمی در جشن‌ها به شمار می‌رفت. قوانین کشتی آزاد هنوز هم تقریباً مشابه کشتی کچ است با کمی محدودیت برای انجام بعضی حرکات خطرناک.
در کشتی آزاد همچون کشتی کچ و کشتی فرنگی هدف اصلی چسباندن شانه حریف بر تشک است که به پیروزی فوری (ضربه فنی) منجر می‌شود و برخلاف کشتی فرنگی کشتی‌گیران اجازه گرفتن پای حریف و استفاده از پای خود را دارند.
مسابقات کشتی آزاد از المپیک ۱۹۰۴ وارد المپیک شد و از المپیک ۲۰۰۴ رقابت‌های این رشته در بخش زنان نیز برگزار می‌شود.
مقررات:
بر اساس مقررات بین‌المللی هرگونه گرفتن، ضربه زدن و پرتاب کردن ملایم حریف مجاز است. اما هر نوع گرفتنی که زندگی یا سلامتی اعضای حریف را به خطر بیندازد مانند گرفتن گلو ممنوع است. همچنین استفاده از لگد، مشت، کله زدن و گرفتن دوبنده ممنوع است. نقض قانون منجر به گرفتن اخطار به کشتی‌گیر می‌شود و سه اخطار کشتی‌گیر را از ادامه مسابقه محروم می‌کند. در هنگام نقض شدید مقررات کشتی‌گیر را می‌توان بی‌درنگ از مسابقه اخراج کرد.
مسابقات می‌بایست روی تشک کشتی که حداقل ۹ متر قطر دارد برگزار شود.
اوزان:
دسته‌های وزنی کشتی آزاد و فرنگی یکسان است و تاکنون چندین بار تغییر کرده‌است. از سال ۲۰۰۲ به این‌سو رقابت‌های کشتی فرنگی [و آزاد] در رده سنی بزرگسالان در هفت وزن ِ ۵۵ کیلوگرم، ۶۰ کیلوگرم، ۶۶ کیلوگرم، ۷۴ کیلوگرم، ۸۴ کیلوگرم، ۹۶ کیلوگرم و ۱۲۰ کیلوگرم برگزار می‌شود. در ردۀ نونهالان (۱۴ و ۱۵ سال) در ده وزن از ۲۹ تا ۸۵ کیلو، در ردۀ نوجوانان (۱۶ و ۱۷ سال) در ده وزن از ۳۹ تا ۱۰۰ کیلو و در ردۀ جوانان (۱۸ تا ۲۰ سال) در ۸ وزن از ۴۶ تا ۱۲۰ کیلوگرم برگزار می‌شود.
کشتی فرنگی:
کشتی فرنگی یکی از سبک‌های کشتی آماتور است که در سدۀ ۱۹ میلادی در فرانسه ابداع شد و هرچند نام گِرِکو-رومن (یونانی-رومی) برای آن برگزیده شد، اما پیش از آن تمرین نمی‌شد، چرا که کشتی یونانی‌ها و رومی‌های قدیم بیشتر به کشتی آزاد شباهت داشت.
در کشتی فرنگی استفاده از پا برای به زمین زدن حریف و گرفتن پائین کمر ممنوع است و بقیه مقررات آن مشابه کشتی آزاد، دیگر سبک المپیکی کشتی است. این رشته در تمام ادوار المپیک به جز المپیک ۱۹۰۰ پاریس و المپیک ۱۹۰۴ لس‌آنجلس برگزار شده‌است.
تاريخچه كشتي:
ورزش کشتی یکی از باسابقه‌ترین رشته‌های ورزشی است که در نزد ملل گیتی از دوران باستان به شکل‌های مختلف برگزار می‌شده و تقریباً در هیچ ایل و قبیله و روستا و شهری نیست که این ورزش برای مردم آشنا نباشد. با اطمینان می‌توان گفت که زورآزمایی و کشتی گرفتن از دوران‌های نخستین ظهور انسان بر روی کره زمین مورد توجه بوده و در اوغات فراقت یا در جنگ‌ها و نزاع‌ها به شکلی طبیعی و غریزی اجرا می‌شده است .
انسان شاید نخستین درس راه و رسم کشتی گرفتن و زورآزمایی کردن را از حیوانات آموخته باشد. وقتی انسان نخستین دریافت که به کمک قدرت بدنی و زور بازوی خود می‌تواند بهتر بر حریفان و حیوانات مهاجم چیره شود بیشتر به اهمیت کشتی پی برد. بنابراین بخشی از اوغات فراغت انسان‌های اولیه با کشتی گرفتن سپری می‌شد تا مهارت و آمادگی لازم را در این فن پیدا کنند و در وقت نیاز بکار ببرند .
کشتی در طول تاریخ:
بسیاری از کتیبه‌هایی که از روزگاران قدیم و در حدود پنج هزار سال پیش به جای مانده و توسط باستان‌شناسان کشف شده است ثابت می‌کند که کشتی در میان مصریان و آشوریان رواج بسیار داشته و دارای قاعده و مقررات مخصوصی بوده است .
از بین‌النهرین و مصر فنون کشتی به مناطق دور و نزدیک آسیا و روم و یونان راه پیدا کرد و در هر جا گسترش و تکامل بیشتری یافت. مربیان کشتی در یونان باستان مراحل اجرای هر فن کشتی را به صورت چند نقاشی در حالات مختلف بر روی صفحات کاغذ پاپیروس نقاشی می‌کردند و به کمک آنها شاگردان خود را تعلیم می‌دادند .
با رواج کشتی در یونان مسابقات مربوط به آن نیز از سال 704 قبل از میلاد به مواد پنجگانه بازی‌های المپیک باستان افزوده شد. مسابقات پنجگانه در بازی‌های المپیک یونان باستان که پنتاتلون گفته می‌شد عبارت بود از دویدن – پریدن – پرتاب نیزه – پرتاب دیسک و کشتی گرفتن .
قوانین اولیه کشتی در یونان باستان چنین بود که هر کسی سه بار زمین بخورد مغلوب به حساب می‌آید. ولی در بیشتر کشتی‌های باستانی رسم بر این بود که اگر هر قسمت از بدن البته به جز کف پاها با زمین تماس پیدا کند آن کشتی‌گیر بازنده اعلام شود .
از مشهورترین پهلوانان و کشتی‌گیران یونان در قرن ششم پیش از میلاد پهلوانی بود به نام میلو از اهالی کروتون. در 6 دوره پیاپی از بازی‌های المپیک به مقام قهرمانی رسید و در 32 مسابقه بزرگ پهلوانی هم حریفان خود را شکست داد تا بلندآوازه‌ترین کشتی‌گیر زمان خود باشد .
در قاره پهناور آسیا ورزش کشتی در میان قبایل و ایلات و عشایر همواره رایج بوده و محبوبیت بسیار داشته است اما رواج این ورزش در مغولستان، ژاپن، ایران و هندوستان بیشتر از دیگر مناطق آسیا بوده و هنوز هم هست .
کشتی در ایران:
در ایران قدیم کشتی گرفتن و زور آزمایی کردن اهمیت بسیار داشته است و این ورزش در زندگی و سنت‌های ما ایرانیان به قدری ریشه دوانده که تبدیل به یک ورزش ملی شده است.
كشتي‌گيران زورخانه در دوره قاجار:
کشتی و ورزش باستانی در دوران صفویه و زندیه رونق زیادی در ایران یافت به طوری که در هر شهر صدها پهلوان بنام وجود داشت. در دوران قاجاریه علاقه به این ورزش چنان زیاد شد که در دوران ناصرالدین شاه شخصی به نام «صاحب‌الدوله» مأمور توسعه ورزش کشتی شد و در تمامی روزهای تعطیل پهلوانان در میادین شهر به کشتی گرفتن می‌پرداختند. مسابقات کشتی پهلوانی برای انتخاب پهلوان پایتخت از همین ایام آغاز شد و بعدها به صورت یک سنت جاری همه‌ساله درآمد. محمدصادق بلورفروش، ابراهیم یزدی معروف به یزدی بزرگ، پهلوان اکبر خراسانی، حسین یوزباشی، سید حسن رزاز، سید اسماعیل کالسکه‌ساز از کشتی‌گیران و پهلوانان معروف آن زمان بودند.
از زمان رضاشاه زورخانه با فرهنگ جدید رونق بیشتری گرفت و در کنار زورخانه‌ها، باشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها هم شکل گرفتند. از سال ۱۳۱۸ با مطرح شدن مقررات بین‌المللی کشتی، تغییر و تحولاتی در شیوه کشتی گرفتن و طرز لباس پوشیدن کشتی‌گیران پدید آمد.
تاریخ پهلوانی ایران سرشار از نام‌های آشنایی است که قدرت بدنی و نیروی خود را در راه مبارزه با بی‌عدالتی و دفاع از مظلومان بکار برده‌اند. از پهلوانان قدیم پوریای ولی، عبدالرزاق، مفرد قلندر، فیله همدانی، شمس محمد، محمد مالانی و یوسف ساوی شهرت و محبوبیت بیشتر دارند و از پهلوانان دوره معاصر می‌توان به نام‌های مشهوری همچون ابراهیم یزدی، اکبر خراسانی، حاج محمد صادق بلورفروش و حاج سید حسن رزاز اشاره کرد .
موقعیت کشورها:
در مسابقات جهانی و بازی‌های المپیک هر بار حدود 500 کشتی‌گیر قوی‌هیکل و زورمند از سراسر دنیا قدم به میدان مسابقه می‌گذارند که در آن میان کشورهای شوروی، آمریکا، آلمان، بلغارستان و ایران از قدرت‌های برتر کشتی جهان به شمار می‌روند .
معروف‌ترین کشتی‌گیران جهان:
جورج هاکن اشمیدت معروف به شیر روسی. این پهلوان به مدت 10 سال ( از سال 1898 تا سال 1908 ) از هیچ حریفی شکست نخورد. وی در سال 1968 در سن 91 سالگی در گذشت .
یاشار دوغو کشتی‌گیر معروف ترکیه و فاتح مدال طلای المپیک 1948 ( در وزن 73 کیلو ) و قهرمان جهان در سال 1951 .
تدیا شویلی (شوروی) از بهترین کشتی‌گیران جهان در دهه 1970 که در وزن‌های 82 و 90 کیلوگرم کشتی می‌گرفت. او در فاصله سال‌های 76 – 1971 تعداد 6 مدال طلا از بازی‌های المپیک و مسابقات قهرمانی جهان به گردن آویخت .
حمید کاپلان (ترکیه) کشتی‌گیر سنگین‌وزن و قهرمان المپیک 1956 و قهرمان جهان در سال 1958 .
الکساندر مدوید (شوروی) برنده مدال طلا در المپیک‌های 1964 – 1968 – 1972 و قهرمان دنیا در سال‌های 1962 – 1963 – 1967 – 1969 – 1970 و 1971. افتخارات و پیروزمندی‌های او در تاریخ کشتی جهان بی‌نظیر است .
واتانابه (ژاپن) تنها کشتی‌گیر بدون شکست جهان و قهرمان المپیک و دنیا در سال‌های 1964 – 1962 . او در طی سال‌های ورزش خود 186 کشتی در میدان‌های ملی و بین‌المللی گرفت و در هیچ یک از آنها مغلوب نشد .
مشهورترین کشتی‌گیران ایران:
از میان پهلوانان و کشتی‌گیران آزاد و فرنگی ایران که در مسابقات قهرمانی جهان و بازی‌های المپیک مدال گرفته‌اند می‌توان به این نام‌های آشنا اشاره کرد :
جهان پهلوان غلامرضا تختی، عباس زندی، حبیبی، سیف‌پور، محمد علی صنعتکاران، منصور مهدی زاده، عبدالله موحد، ابراهیم جوادی، شمس‌الدین سید عباسی، محسن فرح وشی، منصور برزگر، محمد رضا نوایی، رضا سوخته سرایی، محمد حسین محبی، مجید ترکان، عسکری محمدیان، علیرضا سلیمانی، برادران خادم و ...
لباس و کفش کشتی‌گيران:
لباس کشتی‌گیران یک دوبند است که یک کشتی‌گیر رنگ آبی و دیگری قرمز را انتخاب کرده به تن می‌کند. کفش کشتی‌گیران نیز کفش بدون پاشنه‌ایست که مخصوص کشتی ساخته می‌شود.
داوران مسابقات، لباس سراپا سفيد مي‌پوشند و مچ آستين‌هاي آنها يکي به رنگ آبي و ديگري به رنگ قرمز است. داور با بلند کردن هر کدام از دست‌ها امتياز هر ورزشکار آبي يا قرمز را مشخص مي‌کند.
