سدیم و کلر دو جزء اصلی نمک خوراکی میباشد. مصرف نمک مانند چربی ها برای بدن ضروری میباشد، اما مصرف بیش از نیاز میتواند برای بدن مضر باشد. برخی از کارکردهای نمک خوراکی (سدیم) در بدن شامل تنظیم حجم خون، فشار خون، تعادل مایعات و عملکرد سلول می باشد.
عدم مصرف کافی نمک میتواند به انقباضات شدید عضلانی، ریتم ضعیف قلب، مرگ ناگهانی، ایست قلبی و سرگیجه منجر گردد.
برخی مضرات مصرف بیش از اندازه نمک:
1- ابتلا به پر فشاری خون
2- سرطان معده
3- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی
4- پوکی استخوان و ....
مصرف نمك در ايران:
- ایران یکی از پر مصرف ترين كشورهاست كه ميانگين روزانه مصرف نمك مردمانش 3-2 برابر استاندارد جهانی است.
- طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ايران حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک (حداکثر 5 گرم در روز، تقریبا معادل یک قاشق چایخوری) است.
- سرانه مصرف نمك در یك سال توسط ایرانی‌ها، شش كیلوگرم است؛ در حالی كه در جهان سالانه سه كیلو نمك می‌خورند.
- ما دو برابر استانداردهای جهانی غذایمان را شور می‌كنیم!
- فشارخون اصلی ترین عامل مرگ و میر در جهان است. مصرف زياد نمك از مهمترين عوامل فشارخون بالا و بروز بیماری های قلبی و عروقی است.
- میزان سدیم مصرفی در افراد میانسال و مسن، افراد با فشار خون بالا، دیابت و مشکلات کلیوی باید به کمتر از 1500 میلی گرم در روز، یعنی کمتر از 3 گرم نمک روزانه محدود شود.
- نمک باید به مقدار بسیار کم مصرف شود و همان مقدار کم نمک نیز فقط از نوع تصفیه شده یددار باشد.
- نمک تصفیه شده نمکی است که در آن ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است.
- نمک خوراکی باید از نوع ید دار و تصفیه شده باشد. کمبود ید بر روی رشد و تکامل جسمی و مغزی اثر می گذارد.
- نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
- از مصرف نمک دریا به دلیل اینکه فاقد ید کافی است و دارای ناخالصی می باشد خودداری کنید.
- همواره به درج پروانه ساخت از وزارت بهداشت روی بسته بندی نمک یددار تصفیه شده توجه نمایید.
- دقت کنید که عبارت «نمک ید دار تصفیه شده» بر روی بسته بندی نمک درج شده باشد و از خرید هرگونه نمک با عنوان «صادراتی صنعتی» و یا «نمک دریا» خودداری نمایید.
- نگهداری و ذخیره نمودن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از 6 ماه) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود.
- برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
توصیه هایی برای کاهش مصرف نمک:
- غذاهای آماده مانند سوسيس، كالباس، پيتزا، سيب زميني هاي سرخ شده، سس گوجه فرنگي، گوشت هاي نمك زده، كنسروها و سوپ هاي آماده حاوی میزان زیادی نمک می باشند که باید در مصرف آنها جانب احتیاط را رعایت نمود.
- زماني كه غذا را آماده مي كنيد سعي كنيد به آن نمك اضافه نكنيد. از پودر سير، سبزيجات خشك، آب ليموي تازه يا ليمو ترش، ادويه ها در غذا استفاده كنيد. رزماري، زنجبيل، فلفل سياه و قرمز را امتحان كنيد.
- برچسب اطلاعات غذايي را مطالعه كنيد. سعي كنيد مواد غذايي با برچسب كم نمك و بي نمك را انتخاب نمایید.
- در برچسب بعضی مواد غذایی مقدار سدیم موجود در 100گرم از ماده غذایی ذکر شده است. برای تبدیل مقدارسدیم به نمک بایستی آن را در عدد 2.5 ضرب کنید.
- همیشه مصرف بالای نمک به معنی شور کردن غذاها نیست، بلکه درصد بالایی از نمکی که روزانه مصرف می‌کنیم، نمک پنهان است که در درون مواد غذایی گوناگون مانند نان، پنیر، گوشت های فراوری شده مانند همبرگر، سوسیس و... وجود دارد.
- انواع تنقلات شور، ترشی ها، آجیل ها و مغزهای شور از مهمترین منابع دریافت غذایی نمک می باشند، لذا از مصرف زیاد آنها اجتناب نمایید.
- به غذاي كودك زير يكسال نمك اضافه نکنيد تا ذائقه او به غذاهاي شور عادت نکند.
