شايد هيچ مرحله اي از زندگي انسان مانند دوران جنيني و پس از آن يعني دوران شيرخوارگي و كودكي پر مخاطره نباشد. جنين رشد بسيار سريعي دارد و براي تكثير سريع سلول هاي خود نياز ويژه اي به انواع مواد مغذي دارد كه بايد از طريق تغذيه مناسب مادر تامين شود. غذائي كه در دوران بارداري و شیردهی مصرف مي شود نيازهاي تغذيه اي مادر و همچنين رشد جنين و کودک شیرخوار را تامين مي كند. بنابراين دانش مـــادر در زمينه تغذيه و رعايت تنوع و تعادل در اين زمان سهم عمده اي در تامين سلامت کودک دارد.
از آن جا که در روزه داری ماه رمضان تغییرات قابل توجهی در شیوه زندگی و رژیم غذایی ایجاد می شود، همواره این سؤال وجود دارد که اثر این تغییرات در مادران باردار و شیرده و کودک آن ها چگونه است. در اين مجموعه كه با استفاده از منابع مختلف علمي جمع آوري شده، تلاش شده است تا به برخي سوالات رايج در اين زمينه پاسخ داده شود.
آیا تغذیه مادران شیرده در ماه رمضان مناسب است؟
شير مادر براي شيرخواران به ويژه طي 6 ماه اول زندگي اهميت بسزايي دارد. با اين حال، بسياري از مادراني كه كودك شيرخوار دارند و در ماه رمضان روزه مي گيرند به علت نگراني از اين امر كه روزه داري منجر به كاهش حجم شير و يا كمبود مواد مغذي موجود در شير گردد، در هنگام روزه داري تعداد دفعات شيردهي را كاهش مي دهند و از شير خشك و يا غذاي كمكي استفاده مي كنند.
دریافت اغلب مواد مغذی از جمله کالری دریافتی، پروتئین و بیشتر ویتامین ها در ماه رمضان پایین تر از قبل و پس از ماه رمضان است. این امر می تواند ناشی از عدم آگاهی زنان شیرده در مورد نیاز های تغذیه ای خود باشد. بنابراین، آموزش مادران شیرده که قصد روزه داری دارند در حفظ سلامتی مادر و کودک اهمیت بسزایی خواهد داشت.
میزان مواد غذایی شير مادر در ماه رمضان چه تغییری می کند؟
عوامل بسياري مانند مرحله شيردهي و رژيم غذايي مادر مي توانند حجم و تركيب شير مادر را تحت تأثير قرار دهند. بسیاری از مواد غذایی موجود در شیر مادر وابسته به میزان دریافت غذایی مادر می باشند. بنابراین، اگر مادر شیرده از تغذیه مناسب و کافی برخوردار باشد، روزه داري ماه رمضان اثر معني داري بر تركيب مواد غذایی موجود در شير مادر و در نتيجه، رشد شيرخوار نخواهد داشت.
اغلب مادران شيرده چاق در مقايسه با مادراني كه وزن پايين تري دارند تمایل بيشتری به روزه داری دارند. بنابراین، در این افراد محدوديت متوسط كالري دريافتي اثر قابل توجهي بر حجم شير نخواهد داشت. با اين حال در تصمیم گیری روزه داري زنان شيرده لاغر و بخصوص اگر روزه داري همراه با كاهش كالري دريافتي باشد، باید احتياط شود.
جمع بندي
روزه داري ماه رمضان در صورت تغذيه خوب مادر اثرات سوئي در كاهش قند خون و كاهش ضريب هوشي نوزاد ندارد. روند طبيعي افزايش وزن مادر در بارداري، رشد و نمو جنين و وزن تولد تحت تأثير قرار نمي گيرد و روزه داري ماه رمضان خطر زايمان زودرس را افزايش نمي دهد. همچنين، حجم و تركيب شير مادر تغيير نمي كند.
