سرفه نوعی واکنش دفاعی بدن (رفلکس) به مواد محرک تنفسی یا آلودگی هوا یا برای دفع ترشحات در هنگام بیماری است. مکانیسم سرفه خروج سریع هوای بازدمی بر اثر انقباض عضلات تنفسی است.
سرفه به صورت ارادی یا رفلکسی ایجاد می‌شود. هر رفلکس دفاعی، دارای مسیرهای آوران و وابران است. قسمت آوران رفلکس سرفه شامل گیرنده‌هایی از اعصاب حسی اعصاب سه قلو، زبانی - حلقی، حنجره‌ای فوقانی و عصب واگ است. قسمت وابران سرفه شامل عصب راجعه حنجره‌ای و اعصاب نخاعی است. سرفه با یک دم عمیق آغاز شده و با بسته شدن گلوت، شل شدن پرده دیافراگم و انقباض ماهیچه‌ای در برابر گلوت بسته شده، دنبال می‌شود. این امر سبب بالارفتن فشار داخل قفسه سینه شده و در اثر فشار مثبت قفسه سینه، نای تنگ می‌شود. ناگهان گلوت باز شده و به علت اختلاف فشار موجود میان مجاری هوایی و اتمسفر و نیز تنگ شدن نای، میزان زیادی از جریان هوا به سرعت از نای خارج می‌شود. این نیروها سبب می‌شوند تا ترشحات مخاطی و اجسام خارجی، از ریه به بیرون رانده شوند.
برخی از علل سرفه عبارتند از : عفونت ، ریفلاکس معده ای مروی ، آلودگی هوا ، سینوزیت ، حساسیت ، جسم خارجی ، علل روانی .
درمان قطعی سرفه، به تشخیص علت بیماری زمینه‌ای و سپس شروع درمان اختصاصی بستگی دارد. حذف عامل محرک خارجی یا عامل تشدید کننده داخلی در صورت تشخیص مفید خواهد بود.
بعضی از سرفه ها خشک هستند، سایر سرفه ها مخلوط یا پربار نامیده می شوند. سرفه های مخلوط یا پربار سرفه هایی هستند که همراه با خود خلط نیز بهمراه دارند. همچنین سرفه ها را به دو نوع حاد و مزمن نیز تقسیم می نمایند:
1- سرفه های حاد که ناگهانی شروع شده و اغلب ناشی از سرماخوردگی، آنفلوآنزا و یا سینوزیت هستند. این نوع سرفه ها عموما بعد از سه هفته بهبود می یابد.
2- سرفه های نیمه حاد که بین 3 تا 8 هفته ادامه دارند.
3- سرفه های مزمن که بیش از 3 هفته ادامه می یابند.
در صورتیکه سرفه شما بعد از چند هفته بهبود نیافت و یا اگر شما و یا فرزندتان دچار مشکلات زیر هستید حتما به پزشک مراجعه کنید:
• سرفه حاوی خلط غلیظ سبز و زرد
• خس خس کردن و تنفس خارجی
• تب بالای 38 درجه سانتیگراد
• تنگی نفس
• سرفه در کودک زیر 3 ماه سن
• سابقه بیماری های قلبی و عروقی، سرفه ای که هنگام دراز کشیدن بدتر می شود
درصورتیکه هر یک از مشکلات زیر رخ داد سریعا با اورژانس تماس بگیرید:
• احساس خفگی و بسته شدن گلو
• مشکل در تنفس و یا قورت دادن
• سرفه حاوی خلط خونی
