ستاره‌شناسان در چین باستان سیاره مریخ را به عنوان ستاره‌ی آتش می‌شناختند و ستاره‌شناسان فعلی هم سؤالات بی‌پاسخ زیادی در مورد این سیاره قرمز دارند. حتی با وجود فرستادن ده‌ها ربات کاوشگر، باز هم ناشناخته‌های زیادی در مورد این سیاره قرمز باقی مانده است. در اینجا به هفت مورد از شگفتی‌های این سیاره اشاره می‌کنیم:
۱- چرا سیاره مریخ دو چهره دارد؟
مدتهاست که دانشمندان به دنبال کشف علت تفاوت سطح نیم کره شمالی و جنوبی مریخ هستند. نیمکره شمالی این سیاره صاف و کم ارتفاع است (در واقع یکی از صاف‌ترین نقاط منظومه شمسی است). این صافی و همواری احتمالاً به دلیل آبی است که زمانی بر روی سیاره مریخ جریان داشته است.
در حالی که سطح نیمکره جنوبی این سیاره به شدت سخت و پر از چاله است. ارتفاع در نیمکره جنوبی از ۴ تا ۸ کیلومتر از نیمکره شمالی بیشتر است. شواهد اخیر نشان می‌دهد که این اختلاف شدید میان نیمکره شمالی و جنوبی به دلیل برخورد یک شهاب‌سنگ بزرگ بوده است.
۲- وجود متان در مریخ
متان ساده‌ترین مولکول ارگانیک است. این گاز در سال ۲۰۰۳ توسط کاوشگر آژانس فضایی اروپا در اتمسفر مریخ کشف شد. بیشتر متان اتمسفر زمین توسط موجودات زنده تولید می‌شود. به نظر می‌رسد که متان در ۳۰۰ سال اخیر به اتمسفر سیاره مریخ اضافه شده است. بنابراین مدت زمان زیادی از تولید آن نمی‌گذرد.
البته راه‌های زیادی وجود دارد که متان بدون موجود زنده تولید شود، همانند فعالیت‌های آتشفشانی. کاوشگر بعدی آژانس فضایی اروپا که در سال ۲۰۱۶ ارسال شد، به دقت بیشتری به بررسی اتمسفر مریخ خواهد پرداخت.
۳- آیا در مریخ آب هست؟
با وجود اینکه شواهد زیادی وجود دارد که زمانی آب بر روی کره مریخ جریان داشته است ولی در مورد اینکه آیا هم اکنون این سیاره دارای آب می‌باشد، بحث‌های فراوانی است. فشار اتمسفر مریخ بسیار پایین است، یعنی در حد یک صدم فشار اتمسفر کره زمین. در این فشار آب بر روی سطح این سیاره به سرعت به بخار تبدیل می‌شود. خطوط باریک و سیاهی در دامنه کوه‌های مریخ دیده شده که ممکن است نشان از جاری شدن آب نمک در فصل بهار این سیاره باشد.
۴- آیا مریخ اقیانوس داشته است؟
کاوشگرهای مختلف شواهد بسیاری به دست آورده‌اند که زمانی سیاره مریخ به قدری گرم بوده است که بر روی سطح آن اقیانوس شکل بگیرد. این شواهد نشان می‌دهند که احتمالاً زمانی بر سیاره مریخ رودخانه، اقیانوس و دلتا هم وجود داشته است.
مدل‌های فعلی آب و هوای مریخ نمی‌توانند توضیح دهند که دلیل به وجود آمدن این آب و هوای گرم چه بوده است. زیرا خورشید در گذشته به اندازه کنونی‌اش گرما نداشته است. برخی معتقدند که این آب و هوای گرم ناشی از وزش بادهای مختلف و مکانیزم‌های دیگر بوده است. نشانه‌های دیگری هم وجود دارد مبنی بر اینکه مریخ در گذشته سرد و مرطوب بوده است و نه گرم و مرطوب.
۵- آیا بر روی مریخ حیات وجود دارد؟
اولین کاوشگری که بر روی مریخ نشست، وایکینگ ۱، سؤالی را مطرح کرد که هنوز بی‌پاسخ مانده است: آیا نشانه‌های حیات بر روی مریخ وجود دارد؟ کاوشگر وایکینگ اولین تلاش‌ها (و تنها تلاش تا کنون) را برای پاسخ به این پرسش انجام داد. هنوز هم بحث‌های زیادی در مورد یافته‌های این کاوشگر وجود دارد. وایکینگ ۱ مولکول‌های آلی همانند متیل کلوراید و دیکلورومتان را بر روی مریخ کشف کرد. برخی معتقدند این ترکیبات ضایعاتی است که این کاوشگر با خود به مریخ برده است.
سطح مریخ بسیار خشن‌تر از آنست که حیات بر روی آن شکل بگیرد ولی نمونه‌های فراوانی از حیات در شرایط دشوار بر روی کره زمین وجود دارد. در خاک خشک و یخ زده‌ی قطب جنوب و صحرای خشک و برهوت شیلی هم حیات یافت شده است.
هر کجا آب مایع باشد، حیات هم هست. احتمال وجود اقیانوس بر روی مریخ در گذشته هم گمان وجود و تکامل حیات بر روی این سیاره را قوی‌تر می‌کند.
۶- آیا حیات از مریخ به زمین آمده است؟
در قطب جنوب شهاب‌سنگی از کره مریخ کشف شد که نشان دهنده تأثیرات فراسیاره‌ای این موجود قرمز بود. این شهاب سنگ که بر اثر برخوردی شدید از سطح مریخ جدا شده است، حاوی ساختارهایی شبیه به مواد تولید شده توسط میکروب‌ها می‌باشد. البته بیشتر تحقیقاتی که بر روی این شهاب سنگ انجام شده است، نشان می‌دهند که این ترکیبات بر اثر واکنش‌های شیمیایی به وجود آمده‌اند ولی باز هم بحث در این زمینه هم‌چنان باقی است. این شهاب سنگ نشان می‌دهد که ممکن است زمانی حیات از مریخ به زمین منتقل شده باشد.
۷- آیا انسان می‌تواند بر روی مریخ زندگی کند؟
جواب قطعی این سؤال را تنها با سفر به سیاره مریخ می‌توان یافت. برنامه ناسا از سال ۱۹۶۹ این بود که در سال ۱۹۸۱ انسان را به مریخ بفرستند و تا سال ۱۹۸۸ یک پایگاه انسانی بر روی مریخ ایجاد کرده باشد. ولی چنین سفرهای میان کره‌ای با چالش‌های فنی و علمی فراوانی روبرو هستند. باید برای آب، غذا، اکسیژن و اثرات نبود جاذبه در طولانی مدت تمهیداتی اندیشیده شود. سفر به مریخ سال‌ها به طول می‌انجامد و بازگشت از این سفر به مراتب سخت‌تر از رفتن آن می‌باشد.
