کافه خوندنی

کمیت و کیفیت مواد موثر و آثار درمانی گیاهان دارویی مستقیما به زمان جمع آوری آن ها بستگی دارد. زمان مناسب جمع آوری، زمانی است که گیاه رسیده و حداکثر میزان مواد موثر در آن ایجاد شده باشد. در این شرایط پس از جمع آوری، باید به سرعت، آن ها را خشک نمود. گیاهان خشک شده را باید دور از نور نگه داشت تا از اکسید شدن مواد آن و تبخیر شدن اسانس آن ها جلوگیری شود. همچنین برای جلوگیری از کپک زدن باید در جای هوادار، خشک و گرم، به خشک کردن آن ها پرداخت. خشک کردن گیاهان در زیر هودهای فن دار و اتاق های آفتاب گیر و دارای در باز کاملا مناسب است.

محیط گاراژ و نظایر آن هیچ گاه نمی تواند برای خشک کردن گیاهان، محیطی مناسب باشد؛ زیرا بوی بنزین و دود، آن ها را خراب می کند.

در شرایط مناسب ذکر شده، گیاهان می توانند حداکثر به مدت یک هفته خشک شوند. مدت بیش از این، باعث کاهش بوی گیاهان و کم رنگ شدن آن ها می شود.

درجه حرارت مناسب اتاق برای خشک کردن گیاهان بین 20 تا 32 درجه سانتی گراد می باشد. برای نگهداری گیاهان خشک شده باید از ظروف شیشه ای رنگی یا چینی دردار استفاده کرد. ظروف باید تمیز و خشک باشد و در آن ها محکم باشد تا از کپک زدن آن ها جلوگیری شود. در صورتی که ظروف شیشه ای، رنگی نباشد بهتر است آن ها را در کمدهایی تاریک قرار داد. تاریخ خشک کردن گیاهان را باید با برچسب بر روی ظرف نگهداری آن ها یادداشت کرد؛ زیرا گیاهان خشک شده در شرایط مناسب بین 12 تا 18 ماه قابل مصرف هستند.

- گل ها

  گل ها بعد از طلوع آفتاب، وقتی که شبنم ها تبخیر می شوند جمع آوری می شوند؛ زیرا شبنم باعث افزایش رطوبت و پوسیدگی می شود. بهترین زمان برای اکثر گل ها هنگامی است که کاملا باز می شوند. گلبرگ ها چون به سرعت خراب می شوند باید آن ها را در یک سطح، مانند سینی خشک نمود.

  در مورد گل های ریز و کوچک مانند استوخدوس، باید قبل از ریختن گل ها، از حدود 20 سانتی متر سرشاخه گل دار را جدا نماییم و آن را به طرف پایین آویزان کنیم.

  در خشک کردن گیاهان باید دقت نمود که کلیه حشرات یا ناخالصی ها را از آن جدا کنیم و گل ها را روی کاغذ خشک کن یا پارچه تمیز خشک کنیم.

  گل های خشک شده را باید در ظروف در بسته (و چه بهتر که رنگی باشد) بریزیم تا رطوبت، هوا و نور به آن ها آسیب نرساند. گل هایی که دارای نهنج (قسمت وسط) بزرگ می باشند باید بعد از جدا نمودن گلبرگ ها، قسمت وسط آن را دور بیندازیم.

- قسمت هوایی و برگ ها

در گیاهانی مانند باباآدم (بوردوک) که دارای برگ های بزرگ هستند می توان برگ ها را چید و به طور جداگانه خشک نمود؛ اما در برگ های کوچک مانند نعناع و بادرنجبویه، باید برگ را با ساقه خشک نمود.

برگ های خزان شونده (برگ ریز) را درست قبل از گل دادن باید چید و برگ گیاهان همیشه سبز مانند رزماری (اکلیل کوهی) را می توان در طول سال چید.

برای خشک کردن می توان 8 تا 12 دسته ساقه برگ دار را با هم بست و به سمت پایین آویزان نمود؛ سپس وقتی کاملا خشک شد و حالت شکنندگی پیدا کرد آن ها را از ساقه جدا کرد.

- پوست

 در مورد روش جمع آوری پوست ها باید در فصل پاییز و قبل از این که صمغ ها و شیرابه ها، آسیبی به پوست گیاهان وارد کند؛ مگر این که بخواهیم کل گیاه را به صورت تنتور دارویی استفاده کنیم. پوست را نباید با آب شست بلکه برای زدودن آلودگی های خارجی، حشرات و یا قارچ های پوست، باید این گونه مواد را از روی آن ها تمیز کرد؛ سپس آن ها را به قطعات کوچک 2 تا 3 سانتی متری تقسیم نمود و بر روی یک سطح، مانند سینی خشک کرد.

- میوه ها

  بهترین زمان جمع آوری میوه ها، پس از رسیدن کامل و قبل از نرم شدن آن هاست. در غیر این صورت ضمن خشک شدن، اثر خود را از دست می دهند. میوه ها را باید در یک سطح قرار داد و پیوسته آن ها را پشت و رو کرد تا از کپک زدگی آن ها جلوگیری شود. در صورتی که میوه ها کپک داشته باشند باید آن ها را دور ریخت.

- ریشه ها

ریشه ها اکثرا در فصل پاییز و زمانی که قسمت هوایی گیاه در حال خشک شدن است جمع آوری می شود. در بعضی گیاهان مانند گل قاصدک، ریشه گیاه را باید در فصل بهار جمع آوری نمود.

برای خشک شدن ریشه ها ابتدا باید آن ها را شست تا گرد و خاک و گل آن ها تمیز شود. سپس در صورت لزوم، پوست آن ها را جدا نمود و در صورت درشت بودن، آن ها را به قطعات و قسمت های کوچک تری تقسیم کرد. البته این عمل بهتر است تا ریشه تازه و نرم است انجام شود؛ چون ریشه های خشک بسیار سخت می شوند و خرد کردن آن ها مشکل است.

- دانه ها

دانه ها را باید پس از رسیدن کامل جمع آوری کرد. اکثر دانه ها در فصل تابستان به طور کامل می رسند. چنانچه دانه های ریز و کوچک بر روی سرشاخه قرار داشته باشند باید حدود 20 سانتی متر بالای ساقه را چید و به طرف پایین آویزان نمود تا خشک شود. زیر ساقه باید کاغذ خشک کن قرار داد تا دانه هایی که خشک می شوند و می ریزند را جمع آوری نمود.

چون دانه ها پس از رسیدن توسط پرندگان یا باد از بین می روند از این رو قبل از این باید آن ها را جمع آوری نمود. همچنین دانه ها را نباید زیر نور مستقیم آفتاب خشک کرد. 

-پیازها

بهترین زمان جمع آوری پیازها هنگامی است که قسمت هوایی کاملا خشک شود. البته در بعضی گیاهان مانند سیر، قبل از پژمرده شدن کامل برگ ها به خاطر گم نشدن محل آن ها، باید به جمع آوری سریع آن ها پرداخت.

...اگر تجربه ای در این زمینه دارید با ما و سایر همراهان کافه خوندنی به اشتراک بگذارید...