کافه خوندنی

- درجه حرارت محیط

  درجه حرارت محیط در مناطق مختلف، متفاوت است. به طور مثال در ایران در فصول مختلف از حداقل 35 درجه در زمستان تا حدود 50 درجه در تابستان تغییرات درجه حرارت محیط وجود دارد که از ویژگی های ارزشمند اقلیم ایران می باشد. همین امر باعث شده تا تنوع کم نظیری از گیاهان را در ایران داشته باشیم.

- رطوبت

میزان رطوبت در مناطق کویری و خشک، سواحل، جنگل ها، نواحی کوهستانی و دشت ها با هم متفاوت است. با وجود این که حیات هر موجود و گیاه وابسته به آب است ولی میزان نیاز هر کدام به آن، متفاوت است. گیاهانی در کویرها وجود دارند که با کم ترین میزان باران و یا آب، دارای بهترین مواد موثر می باشند؛ مثلا اسانس گیاهان نواحی خشک، کیفیت بهتری نسبت به مناطق مرطوب و بارانی دارد؛ زیرا شبنم و باران می تواند مقداری از اسانس گیاهان را بشوید و کیفیت آن ها را تغییر دهد؛ در صورتی که در نواحی خشک این پدیده وجود ندارد. نمونه قابل ذکر این نمونه، اسانس گل های محمدی در قمصر کاشان می باشد. نمونه دیگر قابل توجه، گیاه ختمی است. در ریشه گیاه ختمی مقدار زیادی موسیلاژ (حدود 8 تا 12 درصد وزنی) وجود دارد که چنان چه آبیاری بیش از اندازه صورت گیرد قسمتی از موسیلاژ آن به همراه آب به زمین منتقل می شود؛ از این رو با وجود این که در اکثر موارد، هرچه آب به گیاه داده شود برای رشد آن بهتر است، ولی در مورد مواد موثر آن چنین نیست.

- میزان آفتاب

  اصولا عمل فتوسنتز و اکثر تغییر و تبدیل های مواد گیاهان، با آفتاب صورت می گیرد. وجود آفتاب از ارکان اصلی رشد و نمو گیاه و تولید مواد موثر در آن است. با توجه به این موضوع اکثرا گیاهان نواحی شرق دنیا که دارای آفتاب بیش تری هستند از نواحی غربی بهترند. به پیروی از همین اصل، اکثر گیاهان ایران با توجه به آفتاب فراوان، از مرغوبیت بهتری برخوردارند.

- جنس زمین

زمین در نواحی مختلف حاوی املاح کاملا متفاوت است. با توجه به این که ریشه هر گیاه در خاک وجود دارد و از این راه تغذیه می کند، وجود املاح مورد لزوم گیاه در رشد و نمو و کمیت و کیفیت مواد موثر، سرنوشت ساز است. گاهی دیده می شود که گیاهانی دارای رشد خوبی در زمین های مختلف هستند ولی از نظر مواد موثر دارویی، متفاوت می باشند.

  جنس خاک برای تولید مواد موثر و در نتیجه اثرات ایده آل گیاه از عوامل اصلی می باشد. این موضوع را نمی توان از شکل گیاه تشخیص داد؛ به همین دلیل گیاهان همسان که در بازار وجود دارند دارای آثار یکسانی نیستند و حتی ممکن است بدون اثر نیز باشد.

  از این رو، برای کشت های وسیع صنعتی باید آزمایش خاک صورت گیرد تا مناسب بودن محل رشد گیاه مشخص شود. مثلا در شمال کشور گیاهانی نظیر چای یا برنج با وجود فواصل نزدیک محل کشت دارای کیفیت های مختلفی می باشند.

- ارتفاع محل

اصولا خانواده های گیاهی گوناگون در بلندی های مختلفی رشد می کنند؛ مثلا اکثر گیاهان خانواده جعفری در ارتفاعات 1500 متر از سطح دریا به بالا، دارای رشد خوبی هستند. مسئله ارتفاع محل رشد نه تنها در ادامه زندگی گیاه اهمیت دارد؛ بلکه در کمیت و کیفیت مواد آن نیز تاثیرگذار است. از  دلایل دیگر وجود تنوع در ایران، نامسطح بودن و وجود ارتفاعات مختلف در این سرزمین است. به گونه ای که وجود دو رشته کوه البرز و زاگرس در کشورمان، محیط بسیار استثنایی و در خور توجهی را برای پرورش انواع گیاهان دارویی پدید آورده است.