کافه خوندنی

اهمیت هوا

سیارات دیگر هم نور خورشید، دارند اما زمین تنها سیاره ای است که دارای آب و هواست. بدون آب و هوا، دیگر زمین جای بقاء و ماندن نیست.

تعریف آلودگی هوا

آلودگی هوا زمانی اتفاق می افتد که درهوا مقدار گاز، گرد و خاک و دوده در حدی باشد که به بدن آسیب برساند. موادی که سبب آلودگی هوا می شوند، آلاینده نام دارند. آلاینده ها به سمت هوا رفته و مستقیما هوا را آلوده می کنند؛ این مواد، آلاینده اولیه نام دارند که از جمله آن ها می توان به مونوکسید کربن از اگزوز خودرو و دی اکسید سولفور از احتراق زغال سنگ اشاره کرد. 

اگر مواد آلاینده اولیه تحت واکنش های شیمیایی قرار بگیرند، مواد آلاینده بیشتری نیز تولید می شود. نتیجه این واکنش، ترکیباتی است که مواد آلاینده ثانویه نامیده می شوند و نمونه آن، ترکیبات شیمیایی واکنشی است که در اثر فعل و انفعال نور خورشید بر اکسید نیتروژن و هیدروکربن ها به دست می آید.

سرعت بزرگراه و کیفیت هوا

به نظر می رسد هر چقدر خودرو سوخت بیشتری مصرف کند، حتما باید سرعت بیشتری نیز داشته باشد، اما حقیقت قضیه این است: زمانی که خودرو در راه بندان قرار می گیرد، در این حالت شروع به خوردن سوخت با ولع تمام می کند. سرعت گرفتن و ترمزگیری مداوم در ترافیک، بنزین بیشتری می سوزاند و بنابراین آلودگی بیش تری را نسبت به موقعی که با سرعت ثابت مثلا 90 کیلومتر در ساعت حرکت می کنید، وارد هوا می کند. 

رابطه بین رانندگی و آلودگی کاملا خطی نیست. بر طبق نظر کارشناسان، آلودگی زمانی شدید می شود که سرعت در بزرگراه به زیر 72 کیلومتر در ساعت برسد و اگر سرعت میانگین به بالای 104 کیلومتر در ساعت برسد نیز آلودگی به بدترین حالت خود رسیده است. 

بنابراین، "ناحیه طلایی " مصرف سوخت و آلایندگی خودرو، شاید بین سرعت های 72 و 104 کیلومتر در ساعت باشد. برنامه ریزان شهری در صددند تا ازدحام و راه بندان را به دلیل آلودگی هوا کاهش دهند. ما به روزی امید داریم که کیفیت هوا افزایش یابد و هرکس با سرعت معمولی به حرکت خود ادامه دهد. اگر سرعت میانگین در بزرگراهی که ترافیک روان دارد، 180 کیلومتر در ساعت باشد، بعید است که کیفیت هوا بهبود یابد و ممکن است بدتر نیز بشود. 

خودرویی که آخرین استانداردهای آلودگی نسبت به مواد سمی را گذرانده باشد، 30 برابر پاکتر از خودروی جدیدی است که در اوایل دهه 1990 تولید می شد. سه دلیل عمده برای این قضیه وجود دارد: بهبود کیفیت سوخت نسبت به دهه های قبلی، تولید خودروهایی که سوخت های پاک و اقتصادی مصرف می کنند و استفاده از مبدل های کاتالیزوری در همه خودروها.

انواع آلودگی هوا

راه بندان نه تنها سبب می شود که وقت افراد تلف شود، بلکه به محیط زیست نیز آسیب می رساند. شلوغی ترافیک باعث ایجاد دو نوع آلودگی می شود: آلودگی هوا و آلودگی صوتی. آلودگی هوا بیش تر از مورد دیگر مضر و آسیب رسان است و به همین دلیل، هر ساله 24 هزارنفر در معرض خطر مرگ زودرس قرار دارند. تاثیرات مواد آلاینده موجود در اگزوز خودرو برای افرادی که در مناطق شهری زندگی می کنند، کاملا روشن است. مواد آلاینده ای که توسط پیشرانه های درون سوز تولید می شوند شامل دی اکسید نیتروژن، مونوکسید کربن، بنزن، دی اکسید سولفور، گاز کربنیک، ذرات ریز و هیدروکربن ها هستند. مشکلاتی که با این مواد آلاینده گوناگون به وجود می آید به شرح زیر است. 

دی اکسید نیتروژن: سطوح بالای دی اکسید نیتروژن برای افراد مانند سم عمل می کند. این ماده به شدیدتر شدن علائم آسم کمک کرده و می تواند عملکرد ریه را کاهش دهد و راه های هوایی را به مواد حساسیت زا مانند گرد و خاک خانه حساس کند. به علاوه، این ماده بدن فرد را نسبت به عفونت های ویروسی حساس و مستعد می کند. 

مونوکسید کربن: ضعیف بودن رفلکسها، احساس خواب آلودگی به دلیل حجم کم اکسیژن در خون، احتمال بدترشدن بیماری های قلبی عروقی. 

بنزن: احتمال ابتلا به سرطان خون 

ذرات ریز: نسبت مناسبی بین سطوح ذرات و آمار بالا رفتن مرگ وجود دارد. سطوح بالای ذرات ریز نیز به افزایش حملات آسمی مرتبط است. 

هیدروکربن های نسوخته: سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار داده و سبب سرفه و آسیب دیدگی عملکرد شش ها مخصوصا برای بچه ها و بزرگسالانی که مبتلا به آسم هستند و یا افرادی که در این هوا ورزش می کنند، می شود. بقیه علائم مانند سردرد، گلودرد، درد قفسه سینه و نفس کشیدن سخت نیز از نشانه های تاثیر این ماده آلاینده است. علاوه بر آن، بدن نسبت به باکتری ها و ویروس ها بسیار حساس و آسیب پذیر می شود؛ به ویژه در مناطقی که ترافیک بالایی دارند. 

دی اکسید سولفور: علت اولیه باران های اسیدی است. گاز کربنیک یا دی اکسید کربن: به تغییرات آب و هوایی مربوط می شود، زیرا گرمای زیادی را به زمین وارد می کند.

شهرهای درگیر با آلودگی ترافیکی

راه حل هایی که به نظر می رسد برای کاهش آلودگی هوا موثر است آن قدرها هم نو و خلاقانه نیستند. منفعت و مزیت شهرهایی که در حمل و نقل عمومی سرمایه گذاری می کنند، این است که خودروهای کمتری در جاده می بینید. بسیاری از افراد از خودروهای خود صرف نظر کرده و به سرویس های حمل و نقل عمومی روی آورده اند. علاوه بر آن، بالا بردن قیمت بنزین، اغلب اوقات کمک مفیدی به استفاده افراد از مترو، اتوبوس و یا خودروهایی نظیر تاکسی و ون می کند. کارفرمایان نیز می توانند با ارایه بسته های تشویقی به کارکنان شان، آن ها را علاقه مند به استفاده از ناوگان عمومی کنند. باوجود انجام چنین اقداماتی در نواحی پرترافیک، مشکل هنوز پابرجاست. شهرهایی مانند لندن برای ساعت اوج ترافیک عوارض گذاشته اند و در تهران نیز طرح ترافیک اجرا می شود. با پیشرفت فناوری، آلودگی هوا کاهش می یابد. امروزه با توجه به طراحی بهبودیافته موتور، مبدل کاتالیزوری و کیفیت بهتر سوخت، آلودگی هوا به مقدار زیادی کاهش یافته است. به زودی با استفاده از فناوری خودروهای برقی و هیبریدی در خودروهای سواری، شاهد کاهش بیش تر آلودگی هوا خواهیم بود. 

چالش های این نوع فن آوری ها در این است که هنوز کامل نشده اند و ممکن است در زنجیره انرژی، آلودگی را به مکان دیگری انتقال دهند. برای نمونه، انرژی خودروهای برقی از باتری گرفته می شود که به نسبت زیادی از طریق کارخانجات نیرو که زغال سنگ تولید می کنند، تامین می شود و مواد آلاینده آن ها در معدن و با سوخت زغال به دست می آید. اگر منابع پاک تر از الکتریسیته مانند نیروی خورشیدی به صورت کارآمد به بازار عرضه شوند، ممکن است بتوانیم از میلیون ها تن آلودگی جلوگیری کنیم. 

همه این راه حل ها می تواند بر کیفیت هوا تاثیر بگذارد، اگرچه بدون شک لازم است تا با استراتژی های دیگری برای پاک کردن هوا همراه شود. حمل و نقل عمومی و رانندگی هوشمند می تواند در کاهش آلودگی هوا و ایجاد هوای پاک بسیار موثر باشد، بنابراین با پروژه های ساخت وساز هوشمند که در بهبود سیستم های بزرگراهی موثر هستند، راه بسیار طولانی در پیش داریم و سرانجام، مشارکت دادن رانندگان مسوولیت پذیر، فناوری جدید و برنامه ریزی شهری مناسب سبب می شود تا راحت تر نفس بکشیم. 

هر ساله در کشور ما، افراد قابل توجهی به دلیل تاثیر عوارض ناشی از آلودگی هوا جان می سپارند. ترافیک و آلودگی علاوه بر خطرات جسمانی، سبب ایجاد استرس و اضطراب در افرادی می شود که نزدیک به جاده های اصلی قرار گرفته اند. مصرف کنندگان ترافیک جاده ای مقدار بسیار زیادی انرژی و منابع معدنی را مصرف می کنند.