پول به عنوان یکی از عوامل اصلی حیات امروز بشر، نقشی فراتر از عنصری حاشیه‌ای در زندگی ما ایفا می‌کند و به همین جهت، در تمام سطوح ذهنی و عاطفی انسان‌ها را درگیر خود می‌سازد. از این رو رفتار افراد با پول و رویکرد آنها به مدیریت مالی از جمله مواردی است که سرنوشت نهایی آنها را در زندگی تعیین خواهد کرد. بر این اساس، مدیریت مالی به سفری درونی تبدیل می‌شود که در آن باید ضمن شناسایی شیوه‌های نگرش و رفتار، تغییراتی اساسی در سبک زندگی و نحوه برخورد با مقوله پول ایجاد شود. در حقیقت، مدیریت مالی بیش از هر چیز به معنای مدیریت درونی است.
متخصصان روان‌شناسی مالی بر این نکته تاکید دارند که رفتارها ناشی از رویکردها و باورهای ما است. از این زاویه، با تغییر باورها و رویکردها، رفتار افراد نیز تغییر می‌کند و تغییر رفتار به طور طبیعی منجر به نتایج متفاوتی خواهند شد. اجازه دهید برای درک بهتر مساله از مثال استفاده کنیم.
فرض کنید فردی برای مشاوره نزد متخصص مالی می‌رود و از شرایط دشوار زندگی و ناتوانی در پرداخت بدهی‌های خود سخن می‌گوید. مشاور مالی که از تجربه خوبی برخوردار است به گفتگو ادامه می‌دهد و از این طریق رفته‌رفته باورهای درونی فرد خود را نمایان می‌سازد. مشخص می‌شود که او همواره با مساله پول درگیر بوده و باور دارد که هیچ وقت پول کافی در اختیار نخواهد داشت. همین باورها و رویکردهای نادرست در نهایت به ناکامی او انجامیده‌اند. به علاوه، با بررسی بودجه‌بندی این فرد زوایای تازه‌ای از مساله ظاهر می‌شود. شیوه دخل و خرج نشان می‌دهد که ورودی مالی به زندگی فردِ مورد بررسی بسیار اندک است و او به طور کلی از پرداخت پول هراسان است. با آگاهی یافتن از عمق مساله، او می‌تواند باورهای محدودکننده و نادرست خود را به وضوح ببیند و ارتباط آنها را با مشکلات خود دریابد.
در مثالی دیگر، فردی پیش روی مشاور قرار گرفته است که اساسا با داشتن پول مشکل دارد. این فرد بر خلاف نمونه قبلی، از پس‌انداز کردن بیزار است و تمام درآمد خود را به سرعت خرج می‌کند. در این گونه موارد باید به فرد اطمینان داد که وجود پول در حساب‌ها عاملی برای نگرانی نیست. باید از این مساله سپاسگزار باشد و ترس‌های خود را کنترل کند. البته اگر مساله بسیار عمیق بوده و در لایه‌های ناخودآگاه ریشه داشته باشد، احتمالا به مشاوره‌ای فراتر از متخصص روان‌شناسی مالی نیاز خواهد بود و فرد باید برای کشف و درمان وجوه پنهان شخصیت خود به روان‌درمانگر مراجعه کند. چراکه تلاش برای مواجهه مستقیم با باورهای پنهان و عاداتی که در طول سالیان شکل یافته‌اند، می‌تواند به اضطرابی عمیق بیانجامد و او را از ادامه مسیر ناتوان سازد. اما صرفنظر از مسائل روانی، باید برای غلبه بر این گونه مسائل با ذهنی شفاف برنامه‌ریزی نمود و پس از شناسایی نقاط مساله‌ساز، با تصمیمی قاطع درمان درونی را آغاز کرد. در حقیقت، از میان رفتن مشکلات مالی به درمان درون نیاز دارد!
البته باید به یاد داشته باشید که دستیابی به چنین هدفی نه یک رویداد بلکه فرآیندی طولانی مدت است. عادت‌ها، باورها و رفتارهای ما ریشه‌های متنوعی دارند و در طول زمان سخت استوار شده‌اند. از این رو با قدرت در برابر میل به تغییر ایستادگی خواهند کرد. به همین جهت، از ابتدای ورود در مسیر اصلاح رفتارهای نادرست، باید فرآیندی بودن آن را مدنظر داشته باشیم. به این معنا که مشکلات در یک لحظه یا یک روز برطرف نخواهند شد و هر لحظه امکان بازگشت رویه‌های پیشین وجود دارد. برای کنترل هراس‌های ناشی از تغییر می‌توانید مشکلات را روی کاغذ مکتوب کنید و راه‌‌حل‌هایی را که شخصا به آنها رسیده‌اید یا از مشاوران دریافت نموده‌اید را نیز در کنار مسائل یادداشت نمایید. آنگاه با عزمی جدی فرآیند تغییر را آغاز کنید. می‌توانید پس از گذشت مدتی، بار دیگر به یادداشت‌های خود بازگردید و میزان پیشرفت خود را بازبینی کنید. در لحظاتی که فشار عادات و رفتارهای کهنه باعث ناامیدی شما می‌شوند نیز با نگاهی دوباره به فهرست مکتوب، امید به شما باز خواهد گشت.
به طور مثال، می‌توانید روی کاغذ چهار ستون ترسیم کنید. در ستون اول باورهایتان را در مورد پول، در ستون دوم راه‌های متفاوت نگرش به پول، در ستون سوم اقدامات مرتبط با هر یک از این راه‌حل‌ها و در ستون آخر فرصت‌های جدید برای اهداف مالی را بنویسید. این صفحه در ادامه می‌تواند به دستور‌العمل ارتقای مالی و تغییر دیدگاه شما بدل شود. تجارب جدید خود را به آن اضافه کنید، مشکلاتی که به احتمال بسیار در مسیر ظاهر می‌شوند را مکتوب کنید و گام به گام بر اساس آن عمل نمایید. یقین داشته باشید که با تغییر باورها و رفتارهای پولی، زندگی مالی شما رنگ و بویی تازه خواهد یافت.
