سال‌ها است نمایشگاه کتاب تهران، اتفاق مهم ماه اردیبهشت است. اتفاقی که از روزها قبل در بوق و کرنا می‌کنند و تمام تهران از بنر‌های نمایشگاه پوشیده می‌شود. البته اگر هیچکس هم حرفی نزند، این واقعه‌ای نیست که از چشم کتابخوان‌ها پنهان بماند. نمایشگاه کتاب تهران در اصل جشن بزرگ کتابخوان‌ها است. اما برای اینکه در این جشن متضرر نشوید، بهتر است چند نکته را رعایت کنید.
دقت کنید
اولین تجربه کتاب خریدنم به کلاس اول دبستان برمی‌گردد. چند تا کتاب با کیفیت پایین را در سالن مدرسه روی میز‌ها چیده بودند و من که فکر می‌کردم حتما باید کتابی بخرم، «آواز رودخانه» را خریدم. کتابی با عکس‌های قشنگ که هیچ حرف جالبی برای گفتن نداشت. در هر دو صفحه یک خط نوشته شده بود که مثلاً: «رودخانه از میان جنگل گذشت» و بعد صفحه بعد: «کوهستان را دور زد...» و همین طور تا پایان، شکستی که از خرید این کتاب خورده بودم، باعث شد تمام سعیم را بکنم که از آن به بعد موقع خرید کتاب دقت لازم را داشته باشم. هر چند در بسیاری موارد ناموفق بودم و حالا کتابخانه‌ام پر از کتاب‌هایی است که رغبتی به خواندنشان ندارم. پس لطفا مثل من نباشید! در نمایشگاه هر غرفه‌ای ممکن است پرفروش‌های خود را به انحای مختلف تبلیغ کند و شما جذب شوید. اما یادتان باشد هر کتاب پرفروشی قرار نیست با سلیقه شما هماهنگ باشد. بنابراین از شلوغی غرفه‌ها نترسید. به نوشته پشت جلد اکتفا نکنید. کتاب را بردارید و تورق کنید. ببینید سبک نگارشی نویسنده با سلیقه شما جور درمی‌آید یا نه نگران نباشید. برگرداندن کتاب به فروشنده نشانه خسیسی شما نیست. فقط قرار نیست کتابی بخرید که هم پولتان هدر رود و هم جایی را در کتابخانه شما بی‌خود و بی‌جهت اشغال کند.
ذوق زده نشوید
در ازمنه قدیم که 100 هزار تومان خیلی پول بوده پدرم این مبلغ را به من و خواهرم داد تا با دل راحت کتاب‌های مورد علاقه‌مان را بخریم. جلو هر غرفه‌ای که می‌رفتیم هر کتابی را که پیش‌تر وصفش را شنیده بودیم، می‌خریدیم. از این رهگذر باز هم کلی کتاب نصیبمان شد که هنوز پس از گذر سال‌ها ناخوانده مانده‌اند. اما چرا این قدر برای خرید کتاب هیجان زده بودیم؟ داستان بسیار ساده است. تمام انتشاراتی‌هایی که در نمایشگاه کتاب حضور می‌یابند، موظف هستند حداقل 10 درصد تخفیف برای کتاب‌هایشان در نظر بگیرند. این در حالی است که انتشاراتی‌های بزرگ‌تر برای ترغیب طرفداران خود، تخفیف‌های 20 تا 25 درصدی می‌زنند و این چیزی است که حسابی اهالی کتاب را غلغلک می‌دهد. اما چیزی که شما باید در نظر داشته باشید این است که تخفیف‌ها ذوق‌زده‌تان نکند. یادتان باشد هر چند کتاب‌ها 20 درصد تخفیف می‌خورند اما 80 درصد مبلغ را شما می‌پردازید. بنابراین موقع خرید، حواستان را جمع کنید و بار اضافی روی دوش کتابخانه‌تان نگذارید.
تحقیق کنید
همیشه در نمایشگاه بخشی با عنوان اطلاعات وجود دارد که کافی است اسم کتاب را بگویید تا برایتان انتشاراتی و محل غرفه را مشخص کند. اما تا مجبور نشده‌اید به این غرفه‌ها مراجعه نکنید. این غرفه‌ها عمدتاً بسیار شلوغ هستند وقت زیادی از شما می‌گیرند. انتشارات دانشگاهی، کودک و نوجوان و عمومی‌ها از یکدیگر جدا هستند و پیدا کردن انتشاراتی مورد نظرتان وقت زیادی نخواهد گرفت. شما می‌توانید پیش از مراجعه به نمایشگاه، با یک جستجوی کوچک، تمام اطلاعات کتاب اعم از نام انتشارات و نویسنده را پیدا کنید. سال گذشته، سایت نمایشگاه کتاب، بخشی برای جستجوی کتاب داشت که به شما می‌گفت کتابتان در کدام انتشارات و در کدام غرفه وجود دارد و اصلا موجود هست یا خیر. امسال هم به احتمال زیاد این سیستم پیاده خواهد شد. بنابراین با استفاده صحیح از اینترنت می‌توانید بسیار در وقت خود صرفه‌جویی کرده و حتی قیمت کتاب مورد نظرتان را پیدا کنید.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که مطمئن شوید انتشاراتی مدنظرتان حتما در نمایشگاه حاضر باشد. در سال‌های گذشته به دلیل اختلافاتی که برخی از انتشاراتی‌ها با وزارت ارشاد داشتند، از حضور در نمایشگاه سرباز می‌زدند یا توسط خود وزارتخانه کنار گذاشته می‌شدند. اینکه چه انتشاراتی‌هایی در نمایشگاه حضور ندارند، با یک جستجوی کوتاه اینترنتی قابل دستیابی است. بعضی از آن‌ها، خود دارای فروشگاه کتاب هستند و کتاب‌های خود را با تخفیف ارائه می‌دهند. مثل نشر چشمه که طی سال‌های گذشته به این طریق به مشتریان خود خدمات ارائه کرده است.
گوش به زنگ باشید
یکی از جذابیت‌های ایام نمایشگاه این است که ارگان ها و شرکت‌ها، گاهی بن کتاب می‌دهند که بسیار شیرین است. اما حساب و کتاب مشخصی ندارد. ولی دانشجویان چند سالی است که کتابشان محفوظ است. این اتفاق که چند سالی است از سوی وزارت ارشاد انجام می‌شود تبدیل به یک سنت شده و هر چه قدر هم کمبود بودجه وجود داشته باشد، به گردن وزارتخانه هست. دانشجویان می‌توانند با پرداخت 30 هزار تومان، یک بن 60 هزار تومانی دریافت کنند. البته این مبلغ ممکن است برای سال جدید افزایش پیدا کند. اما ممکن است بودجه و ظرفیت محدود سبب شود تا شما از این واقعه شیرین جا بمانید. تا چند سال پیش که سایت ثبت نام بن تخفیف دانشجویی tibf.net بود. بنابراین از روزهای آخر فروردین هشیار باشید و به این سایت سر بزنید. بهتر است پس از ثبت نام در روزهای ابتدایی مهلت اعلام شده و در ساعات اولیه صبح به بانک‌ها برای دریافت بن کارت خود اقدام کنید. خاطره روزهای شلوغ و جنگ و دعواهای داخل بانک و دست آخر با اینترنتی شدن ثبت نام و پرداخت، این اتفاقات به حداقل رسیده است.
فشار یا ترافیک؟
متن کامل مقاله را می توانید در نشریه معیشت، شماره 8 مطالعه نمایید.
