کافه خوندنی

فعالیت 1: نیاز به عشق و احساس تعلق

در اولین فعالیت، «دو – ایت»، حلزون پرنده را به بچه ها معرفی خواهید کرد (یا هر شخصیت عروسکی دیگری را که انتخاب می کنید). عروسکی که به آن ها یاد می دهد چگونه شاد تر زندگی کنند. در فعالیت نخست، دو – ایت در مورد نیاز به عشق و احساس تعلق بحث خواهد کرد.

در ادامه، متنی به عنوان نمونه می آید. شما در اصلاح و تغییر آن، به منظور ایجاد تناسب با نیازها و شیوۀ صحبت کردن و سطح رشد کودک و کودکانی که با آن ها کار می کنید، مختار هستید. این گفتگو برای استفاده در گروه نوشته شده است، اما به آسانی می توان آن را برای یک کودک نیز به کار برد.

مربی: دوستی دارم که می خواهم شما هم او را ببینید. اسم دوستم دو – ایت است. حرف های جالبی برای گفتن دارد.

دو – ایت: ممنونم. سلام بچه ها! خیلی خوشحالم که می توانم شما را ببینم. شک دارم  که تا به حال بچه های به این شادی دیده باشم!

مربی: بسیار خوب دو – ایت! ما در این جا تلاش می کنیم به بچه ها کمک کنیم که شاد باشند...

دو – ایت: و این همان چیزی است که می خواستم راجع به آن با شما حرف بزنم، یعنی چیزهایی که برای شاد بودن به آن ها نیاز داریم.

مربی: منظورت چیست دو – ایت؟

دو- ایت: ما برای شاد بودن به چیزهای خاصی نیاز داریم. یکی از آن ها عشق است. همۀ آدم های دنیا به کسی نیاز دارند که واقعاً دوستش داشته باشند و او هم آن ها را دوست داشته باشد. مطمئنم بچه ها در زندگیشان آدم هایی دارند که آن ها را دوست دارند. می توانم از آن ها بپرسم؟

مربی: حتماً، (رو به بچه ها) شما می توانید اسم فرد را بگویید که واقعاً دوستش دارید و او هم شما را دوست دارد؟

در این جا دو – ایت و بچه ها می توانند در مورد افراد مختلفی گفتگو کنند که به بچه ها در تأمین نیازهایشان به عشق و احساس تعلق کمک می کنند. همچنین در این مورد صحبت می کنند که چرا این افراد خاص هستند و چگونه کیفیت زندگی آنان را بالا می برند. وقتی که دو – ایت و بچه ها یک فهرست بلند فراهم کردند، می توانید همۀ مشارکت ها و گفتگوهای کلاس را روی کاغذی بزرگ، یا روزنامۀ دیواری ثبت کنید. این فهرست ارزشمند باید با کمال افتخار، با عنوان «افرادی که دوستشان داریم» در کلاس به نمایش گذاشته شود. والدین برای تکمیل این فعالیت در منزل، می توانند همراه با فرزندانشان فهرستی تهیه کنند و آن را روی دیوار اتاق، یا در یخچال نصب کنند (هر چند موضوع این کتاب نیست، ولی چنین فعالیت هایی برای تمرین پیش خوانی کودکان پیش دبستانی هم مفید است و نیز مهارت های خواندن را در کودکان مدارس ابتدایی تقویت می کند.) زمانی که فهرست تکمیل شد به گفتگو با دو – ایت خاتمه دهید.

مربی: خوب متشکرم دو – ایت. فکر می کنم به همۀ ما خوش گذشته باشد. ما فهمیدیم که عشق موجب شادیمان می شود.

دو – ایت: چیزهای دیگری هم برای شاد بودن هست. اگر دوست داشته باشید، خوشحال می شوم برگردم و دربارۀ آن ها نیز صحبت کنم.

مربی: بسیار جالب است، دو – ایت. چرا برنامه ریزی نکنیم که خیلی زود، مجدداً یکدیگر را ببینیم؟ (یاد آوری: در صورت امکان، یک روز و ساعت مشخص را برای صحبت کردن دوباره با دو – ایت و بچه ها تعیین کنید).

دو – ایت: برای من باعث خوشحالی است که دوباره شما را ببینم، به امید دیدار.

فعالیت 2: نیاز به قدرت

در این فعالیت دو – ایت در مورد نیاز به قدرت (خود ارزشمندی) با کودکان خردسال صحبت می کند. تمایل ندارم از کلمه قدرت استفاده کنم به جای آن، از کودکان بخواهید که در مورد کارهایی که می توانند به خوبی انجام دهند، با دو – ایت صحبت کنند. کارهایی که به انجام دادن آن افتخار می کنند و زمان هایی که احساس ارزشمندی و مهم بودن دارند.

تقریباً همۀ کودکان به انجام دادن برخی کارها افتخار می کنند. مهم نیست کودکان چه می گویند، مهم این است که در گفته هایشان آنچه را به آن ها احساس قدرت و شایستگی می دهد، بیان کنند.

مربی: صبح بخیر دو – ایت! از این که دوباره می بینمت خوشحالم.

دو – ایت:  سلام برهمه. امیدوارم امروز شاد و خندان باشید. یادتان هست دفعۀ قبل دربارۀ این موضوع صحبت کردیم که چقدر مهم است آدم هایی را دوست داشته باشیم؟ امروز می خواهم دربارۀ چیزی صحبت کنم که همگی برای شاد بودن به آن احتیاج داریم. دوباره برای آماده کردن یک فهرست به کمکتان نیاز دارم، باشد؟

مربی: چه کاری می توانم انجام دهم؟

دو – ایت: می توانی چیزهایی را که ما می گوییم یادداشت کنی، درست مثل دفعۀ قبل. راستی، فهرست قبلی هم این جاست. آن را روی دیوار جا گذاشتی. عالی است! به آن ها نگاه کنید: «کسانی که دوستشان داریم.»

مربی: اسم مناسب برای فهرست امروز چیست، دو – ایت؟

دو – ایت: اسم این یکی را «کارهایی که خوب انجام می دهیم» می گذاریم. شرط می بندم که همۀ شما می توانید بعضی کارها را خیلی خوب انجام دهید. برای شاد بودن، باید بدانیم که می توانیم موفق باشیم و کارهایی هست که خیلی خوب انجامشان می دهیم. آگاهی از این که در بعضی کارها خیلی خوب عمل می کنیم، خوشحالمان می کند، حتا اگر نتوانیم همۀ کارها را انجام بدهیم. کی می تواند به من بگوید چه کاری را خیلی خوب انجام می دهد، کاری که به انجامش افتخار می کند؟

روندی را که در فعالیت قبل (عشق) به کار گرفتید دنبال کنید،از همۀ پیشنهادها استقبال کنید و یک فهرست بلند تهیه کنید. بار دیگر، این مسئله برای کودکان اهمیت دارد که فرصت داشته باشند توضیح دهند چرا این فعالیت ها برایشان معنادار است. فرایند به اشتراک گذاشتن مهارت ها با همکلاس هایشان، درست به اندازۀ فهرستی که تهیه خواهید کرد، ارزشمند است. با دو – ایت برای گفتگوی بعدی، در اولین فرصت، برنامه ریزی کنید. این گفتگو در مورد دیگر مسائلی است که همۀ ما برای شاد بودن به آن ها نیاز داریم.

فعالیت 3: نیاز به آزادی

در این فعالیت دو – ایت دربارۀ آزادی با بچه ها صحبت می کند.

کودکان ممکن است در ادراک مفهوم آزادی کمی مشکل داشته باشند، بنابراین دو – ایت با آن ها در مورد انتخاب ها صحبت می کند. می توانید با فهرست کردن گروهی از انتخاب هایی که در منزل یا مدرسه داریم شروع کنید. به همان سرعتی که یک نفر می تواند بگوید «من این پیراهن را انتخاب می کنم»، فهرست بزرگی از انتخاب های کودکان را پیش رو خواهید داشت و کودکان شاید برای اولین بار متوجه شوند که در طول روز گزینه های زیادی برای انتخاب کردن دارند. حتا برای کودکانی که سواد خواندن ندارند، وجود اطلاعیه ای با عنوان «انتخاب هایی که می کنیم»، روی دیوار، بسیار خشنود کننده و آزادی بخش است.

مربی: سلام دو – ایت، خوشحالم که دوباره می بینیمت.

دو – ایت: منم از دیدن همۀ شما خوشحالم. امیدوارم همگی کارهایی کرده باشید که خوشحالتان می کند!

مربی: ما همۀ تلاشمان را می کنیم. تو گفتی که هنوز چیزهای زیادی هست که می خواهی درباره اش با ما صحبت کنی.

دو – ایت: بله. امروز می خواهم در مورد انتخاب ها صحبت کنم.

مربی: منظورت از «انتخاب ها» چیست؟

دو – ایت: خب، برای شاد بودن باید کمی آزادی داشته باشید. باید بتوانید انتخاب کنید.

مربی: چه جور انتخاب هایی؟

دو – ایت: همه جور. مطمئنم حتا همین جا هم می توانید به بچه ها انتخاب های زیادی پیشنهاد کنید. (رو به بچه ها) درست است؟ کی می تواند به من بگوید این جا چه انتخاب هایی داریم؟ (خطاب به مربی) این ها را برایمان یادداشت می کنی؟

مربی: حتماً. دو – ایت اسم این فهرست را می خواهی چه بگذاری؟

دو – ایت: «انتخاب هایی که می کنیم» چطور است؟ خیلی خب بچه ها، حالا دربارۀ انتخاب هایمان کمی صحبت کنیم.

در پایان فعالیت، از دو – ایت بخواهید که برای بحث دربارۀ دیگر نیاز اساس روان شناختی، یعنی تفریح، ذوباره پیش شما بیاید.

فعالیت 4: نیاز به تفریح

در این فعالیت دو – ایت در مورد تفریح کردن صحبت می کند. احتمالاً بحث در مورد نیاز به تفریح از دیگر بحث ها آسان تر خواهد بود. بچه ها معمولاً در تفریح کردن مهارت دارند و می توانند در مورد کارهایی که برای سرگرمی انجام می دهند، بحث کنند. شاید بزرگ ترین مشکلی که در این جا با آن برخورد خواهید کرد، نظرات انتقادی برخی کودکان نسبت به انتخاب های کودکان دیگر باشد. این موضوع، به خصوص در مورد کودکان بزرگ تر صدق می کند، چون در این خصوص انتخاب ها و قضاوت های بیش تری دارند. شاید مناسب باشد این نکته را به گروه یاد آوری کنید که همۀ پیشنهادها برای کسانی که آن ها را طرح می کنند بحق و درست است و اشکالی ندارد که آن ها مخالفتی داشته باشند، اما لزومی هم ندارد مخالفت خود را جار بزنند. بیش تر بچه ها تا زمانی که بتوانند ایده های دیگران را در مورد تفریح تحمل کنند و ایده هایشان به رسمیت شناخته شود (قدرت و خود ارزشمندی) راضی و خشنود خواهند بود. بار دیگر فهرستی آماده می شود که با این عنوان به دیوار نصب می کنید: «کارهایی که برای تفریح انجام می دهیم.»

مربی: صبح بخیر دو – ایت.

دو – ایت: صبح بخیر، سلام برهمگی. بچه ها امروز خیلی هیجانزده ام.

مربی: چطور؟

دو – ایت: امروز می خواهم دربارۀ چیز دیگری که برای شاد بودن به آن نیاز داریم حرف بزنیم. پیش از این در مورد کسانی که دوستشان داریم، کارهایی که می توانیم به خوبی انجام دهیم و این که همیشه می توانیم برای خودمان انتخاب هایی داشته باشیم، صحبت کردیم.

مربی: مگر چیز دیگری هم هست؟

دو – ایت: چیز دیگری که همگی ما به آن نیاز دارند تفریح است! مگر همۀ بچه های این جا دوست ندارند تفریح کنند؟

بچه ها بیایید یک فهرست دیگر درست کنیم. می توانیم اسمش را بگذاریم: «کارهایی که برای سرگرمی (تفریح) انجام می دهیم.»

مربی: بسیار خوب دو – ایت. من برگه ای برای یادداشت کردن این فهرست دارم. (رو به بچه ها) یادتان باشد به نوبت دست هایتان را بالا ببرید و به بقیه هم گوش کنید تا همگی از این فعالیت لذت ببریم.

دو – ایت: کی می تواند کاری را که برای تفریح انجام داده است به من بگوید؟

دوباره فهرست بزرگی از فعالیت ها ایجاد می شود، با اطمینان از این که همۀ بچه ها، در صورت تمایل خودشان، فرصت مشارکت در این کار را داشته اند. درحالی که کودکان راجع به کارهای مورد علاقه خود صحبت می کنند، مهارت های صحبت کردن و گوش کردنشان نیز افزایش می یابد.

مربی: خب دو – ایت، از تو بسیار سپاسگزارم که به این جا آمدی و دربارۀ چیزهایی که برای شاد بودن به آن ها نیاز داریم، صحبت کردی.

دو – ایت: برای من هم مایۀ لذت و شادمانی بود. دوست دارم به مردم کمک کنم تا از چیزهایی که برای شاد بودن به آن ها نیاز دارند، آگاهی یابند. وقتی بدانید به چه چیزهایی احتیاج دارید، راحت تر می توانید شاد باشید.

مربی: فکر می کنم منظورت را فهمیدم. حیف دو – ایت، همۀ ما دلمان برایت تنگ می شود.

دو – ایت: اگر علاقه مند باشید می توانم دوباره برگردم. هنوز خیلی حرف ها دارم که می خواهم به شما بچه ها بگویم. بودن با شما یکی از کارهایی است که من برای شاد شدن خودم انجام می دهم. موافقید که من گاهی به این جا بیایم؟

مربی: به نظر من خیلی عالی است. به نظر شما چی بچه ها؟ فکر می کنم بچه ها هم دوست دارند دوباره تو را ببینند.

دو – ایت: چه عالی! هر وقت به من نیاز داشتید، دوباره می آیم، فعلاً خداحافظ بچه ها.

بدلیل حفظ حقوق مولف، متن کامل کتاب در این سایت ارائه نمی‌شود.