دو عامل این وضع را دگرگون کردند: یکی کاربرد مواد بی‌حسی برای کنترل درد (1864) و دیگری رواج جراحی ضدعفونی بود. انقلاب دوم را پزشکی انگلیسی به نام جوزف لیستر به پا کرد.
خانواده‌ی لیستر کویکرهای موفقی بودند. او استاد جراحی دانشگاه گلاسکو شد. در آن زمان بروز عفونت‌های بسیار کشنده و در عین حال شایع در زخم‌های جراحی اسباب دردسر بیماران و جراحان بود. بیماران اغلب با وجود موفقیت‌آمیز بودن عمل جراحی به دلیل عفونت زخم می‌مردند. عفونت زخم را حدودا به هوای آلوده یا میاسما (miasma) نسبت می‌دادند. جراحان دلیلی برای شستن دست‌های خود پیش از عمل نمی‌دیدند. لباس‌هایی که حین عمل می پوشیدند همیشه آغشته به خون بود و هیچگاه آن‌ها را نمی‌شستند. ملافه‌های تخت‌های جراحی همیشه کثیف بودند و به ندرت آن‌ها را عوض می‌کردند و بوی تعفن زخم‌های آلوده تمام فضای بخش جراحی را پر می‌کرد.
لیستر براساس فرضیه‌ی میکروبی لویی پاستور (1864) ایجاد عفونت در زخم‌های جراحی را توجیه کرد. پاستور نشان داده بود که میکروارگانیسم‌هایی که حتی در غیاب اکسیژن فعالند عامل ایجاد تخمیر و فساد هستند. لیستر این نکته را در مورد میکروب‌هایی که مسئول ایجاد عفونت همراه با قانقاریای مرگبار بودند ثابت کرد.
راهی که پاستور برای کشتن میکروب‌ها پیشنهاد می‌کرد حرارت دادن، جوشاندن یا استعمال مواد شیمیایی بود. لیستر کار را با اسید کربولیک (فنل) آغاز کرد، ماده‌ای که از تقطیر قطران ذغال سنگ به دست می‌امد و می‌توانست به عنوان یک ماده‌ی ضدعفونی بوی بد فاضلاب را از بین ببرد. شیوه‌ی او آسان و قابل فهم بود. با استفاده از سوآب زخم‌ها را تخمیز می‌کردند و سپس آن‌ها را با باند می‌بستند. ابزارهای جراحی را با فرو بردن آن‌ها در محلول اسید کربولیک ضدعفونی می‌کردند و جراحان ملزم به شستن دست‌های خود بودند.
هر چند بعد‌ها ثابت شد که استفاده از اسپری حاوی مواد محرک لزومی ندارد، لیستر در کل نتایج مثبتی به دست آورد. در مواردی که اسید کربولیک استفاده می‌کردند درصد بروز قانقاریا کاهش می‌یافت عده‌ی بیشتری از بیماران زنده می‌ماندند.
لیستر در سال 1867 در مجله‌ی پزشکی لانست مقاله‌ای با عنوان «اصول انجام جراحی‌های ضدعفونی» منتشر کرد. با وجود بدگمانی و تمسخری که این مقاله در همکاران وی برانگیخت آینده نشان داد که حق با اوست. امروزه جراحی به شیوه‌ی ضدعفونی در همه‌جای دنیا معمول است، هر چند مواد موثرتری نسبت به اسید کربولیک به کار می‌رود.
لیستر که مردی خجول و بسیار مذهبی بود لقب بارون دریافت کرد و به یکی از برگزیدگان انجمن مریت انتخاب شد. و همچنین به دلیل ساخت دهان‌شویه ضدعفونی موسوم به لیسترین و نام‌گذاری میکروبی منسوب به نامش، لیسترا که علت شایعی در ایجاد مسمومیت‌های غذایی است، نام او در یاد‌ها مانده است.
