Loading...
شما از نسخه قدیمی این مرورگر استفاده میکنید. این نسخه دارای مشکلات امنیتی بسیاری است و نمی تواند تمامی ویژگی های این وبسایت و دیگر وبسایت ها را به خوبی نمایش دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه به روز رسانی مرورگر اینجا کلیک کنید.

یُونُسفِر و اسرار آن

یُونُسفِر و اسرار آن

مسیر امواج رادیو

مسیر امواج رادیو، از فرستنده تا گیرنده، اغلب بسیار دراز و خیلی پیچیده است. امواج رادیو از فراز دریاها و خشکی‌ها، دشت‌ها و جنگل‌ها، ریگ‌های سوزان بیابان‌ها و برف‌های مناطق منجمد می‌گذرد. همه این قسمت‌های سطح زمین خصوصیات الکتریکی متفاوتی دارند، و بر انتشار امواج به راه‌های مختلف اثر می‌گذارند.

اب و خاک و مواد دیگر سطح زمین که در مسیر امواجند، قسمتی از انرژی آن ها را جذب می‌کنند. بدین ترتیب، شدت میدان الکترومغناطیسی امواج رادیو به نسبتی که از فرستنده دور می‌شوند کاهش می‌یابند. در فاصله‌های بسیار زیاد، ممکن است، شدت میدان الکترومغناطیسی و اثر آن بر روی آنتن گیرنده به حدی ضعیف شود که دریافت آن غیرممکن گردد. اما امواج رادیویی که از آنتن فرستنده گسیل می‌شوند، نه تنها در سطح زمین، بلکه در همه جهات منتشر می‌گردند. امواجی که در تحت زاویه‌ای به طرف بالا می‌روند به امواج فضایی و آن‌هایی که در سطح زمین منتشر می‌شوند، به امواج سطحی موسومند. علاوه بر امواج سطحی، امواج فضایی نیز دارای اهمیت زیادی هستند. زیرا امواج فضایی هم تحت نفوذ یونسفر، سرانجام به زمین برمی‌گردند. این امواج وقتی به طبقات یونیزه هوا برمی‌خوردند، سمت خود را تغییر می‌دهند و به سمت زمین منحرف می‌شوند.

این پدیده را به طرز ساده‌ای می‌توان تجربه کرد. اگر یک بازیچه چرخدار، مثلا یک گاری را روی قالیچه‌ای به جلو برانیم، به طوری که مسیر آن با لبه قالیچه زاویه ای تشکیل دهد و هنگامی که بازیچه به سطح لخت و صاف کف اطاق می‌رسد، ابتدا چرخ سمت چپش از روی قالیچه بگذرد، گاری به طرف راست خواهد پیچید.

امواج رادیو هم وقتی که داخل یونسفر می‌شود با چنین واقعه‌ای روبرو می‌گردد. همانطور که امواج رادیو بالاتر می‌رود و بیشتر در منطقه یونیزه نفوذ می‌کند زیادتر از مسیر مستقیم خود منحرف می‌شود. تا این که سرانجام به طرف زمین برمی‌گردد. بدین طریق نوعی انعکاس رخ می‌دهد. امواجی که به طرف بالا فرستاده شده بودند، دوباره متوجه زمین می‌شوند. اما اینک مسافت زیادی از فرستنده دورند.

خاصیت یونسفر در تغییر سمت امواج رادیو عملا بسیار مهم است. بدون مبالغه می‌توان گفت که اگر امواج رادیو در طبقات بالایی جو منعکس نمی‌شد، نقش رادیو و بی‌سیم به عنوان یک وسیله ارتباطی و سخن پراکنی 90 تا 95 درصد ضعیفتر می‌شد.

در روی امواج رادیویی با طول‌های متفاوت عمل طبقات یونیزه یکسان نیست بعضی از امواج بیشتر و برخی کمتر به وسیله ان جذب می‌شوند. مسیر بعضی از آن‌ها کمی و برخی دیگر بسیار زیاد، در انجا شکسته می‌شود. سبب عمده اختلافی که در انتقال امواج رادیویی به مسافت زیاد به چشم می‌خورد همین موضوع است. وقتی ارتباط با یک نوع موج مقدور نباشد از نوع دیگر می‌توان با موفقیت استفاده کرد.

در یونسفر برای امواجی که طول آن‌ها 20 متر و تا چند برابر آن است، بهتر شرایط نشر امواج موجود است.

امواج بلند رادیویی زیاد در یونسفر نفوذ نمی‌کنند. در حالی که امواج کوتاه به بالاترین طبقه یونسفر می‌رسند. هرچه طول موج کوتاه‌تر باشد. (سقف) آن بلندتر است.

رمز برد بسیار امواج کوتاه همین است. با انعکاس از طبقات F1 یا F2 می‌توانند به دورترین نقاط برسند.

امواجی که طولشان کمتر از 10 متر است به امواج ماوراء کوتاه موسومند. این امواج در یونسفر خیلی کم از مسیر اصلی و مسقتیم خود منحرف می‌شوند. در یونسفر فرو می‌روند. از آن می‌گذرند و به حرکت خود در فضا ادامه می‌دهند. به همین سبب، در ارتباطات رادیویی، استفاده از این امواج فقط در موارد استثنایی امکان پذیر است. از این امواج سر رادار و تلویزیون و ارتباطات در مسافت‌های کم استفاده می‌کنند.

امواج کوتاه تنها در یونسفر منعکس نمی‌شوند، وقتی از ارتفاعات باالا به سطح زمین برسند، دوباره منعکس شده و به سمت بالا متوجه می‌شوند. بدینسان این امواج ممکن است چندین بار منعکس شوند. به همین دلیل دستگاه گیرنده رادیو در منطقه بسیار وسیعی می‌تواند امواج کوتاه منتشر شده را بگیرد.

در سال 1930 یکی از کارکنان رادیویی شوروی به نام کرنکل (Kernkel) رکوردی در ارتباط رادیویی به وجود آورد و با استفاده از امواج کوتاه طولانی‌ترین برد ممکن را در روی کره زمین به دست اورد. کرنل در این موقع، ماموریت زمستانی خود را در فرانزژوزف (Franz Josef land) انجام می‌داد و تنها وسیله ارتباطی او با قاره اروپا رادیو بود.

در 12 ژانویه، پس از آنکه ارسال رادیو گرام‌های روزانه‌اش پایان یافت، تصمیم گرفت به اتر «سفر» کند و در آنجا آماتورهایی را که با موج کوتاه کار می‌کردند «ملاقات» نماید. علامت «برای همه» را فرستاد و از یک نفر دعوت کرد. به زودی جواب شنید و فهمید که این صدا از طرف دیگر کره زمین آمده است. علائم شمالی‌ترین ایستگاه رادیو به قطب جنوب رسیده بود. در این هنگام بیرد (Byrd) کاشف معروف امریکایی با هیئتی در قطب جنوب بود.

امواج رادیویی پس از چندین انعکاس در یونسفر و سطح زمین، به تمام اطراف زمین رفته و مسافتی برابر 20.000 کیلومتر را پوشانده بود.

برای شرکت در مسابقه و پاسخ به سوالات وارد سایت شوید اگر عضو نیستید ثبت نام کنید


  • منبع: کتاب هفته، شماره 25، سال 1341
  • تاریخ: یکشنبه 19 فروردین 1397 - 16:47
  • صفحه: علمی
  • بازدید: 2934

یادبان، نکوداشت یاد رفتگان

ارسال نظر

اطلاع رسانی

کافه خوندنی

مقاله بخوانید، جایزه نقدی بگیرید

از اول خرداد 1400

هر هفته 10 جایزه

100 هزار تومانی و 5 جایزه 200 هزار تومانی

هر ماه یک جایزه یک میلیون تومانی

و 2 جایزه 500 هزار تومانی

برای ثبت نام کلیک کنید

اعضا سایت، برای ورود کلیک کنید . . . 

 

اطلاع رسانی

آمار

  • بازدید امروز: 5462
  • بازدید دیروز: 1940
  • بازدید کل: 22924401